Είναι καίρια στο «Κλέφτης ονείρων», καταλυτική στο «Δεν είμαι τέρας σου λέω», εύστοχη στο «Μα, μπαμπά, είναι χάλια!», συγκλονιστική στο «Αυτισμός: Οι άγραφοι κανόνες συμπεριφοράς για παιδιά 4-12 ετών», η αφοπλιστική Παναγιώτα Πλησή, δείχνει ευπλαστότητα, ακρίβεια και συγγραφική άνεση σε κάθε βιβλίο που γράφει και μάς έχει προσφέρει μέχρι σήμερα έξοχα συγγραφικά «διαμάντια».
Πρόκειται για μια συγγραφέα με κοινωνική και πνευματική ευαισθησία, αποτελεί υπόδειγμα μαχόμενης μητέρας και γυναίκας, είναι αγαπητή γι’ αυτά που πρεσβεύει και γι’ αυτά που αγωνίζεται.
Υποστηρίζει ότι κάποια στιγμή πρέπει να σταματήσουμε να στηριζόμαστε αποκλειστικά, στους ανθρώπους που έχουν την καλή πρόθεση να προωθήσουν τη φιλαναγνωσία, διότι είναι μονάδες και συμπληρώνει ότι ούτε ένα σχολείο από μόνο του μπορεί να παίζει για πάντα αυτό το ρόλο, αν δεν έχει τη στήριξη του κράτους και της κοινωνίας ούτε μπορεί κάποιος να πει, αφού δεν υπάρχει αυτή, ας υπάρχουν τουλάχιστον οι δάσκαλοι που αγαπάνε τα βιβλία και καλλιεργούν τη φιλαναγνωσία.
Πιστεύει ότι τα παιδικά βιβλία δεν είναι απαραίτητο, να έχουν κάτι να διδάξουν στα παιδιά και ότι αυτό είναι πλέον ξεπερασμένο, ειδικά όταν έχει μόνο αυτό το σκοπό. Από τη συναναστροφή της με τα παιδιά έχει κερδίσει αμέτρητη αγάπη, ζωντάνια, αισιοδοξία και ξεγνοιασιά. Ονειρεύεται έναν καλύτερο κόσμο γι’ αυτά και με αφορμή την Παγκόσμια Ήμερα παιδικού βιβλίου, που γιορτάζουμε σήμερα, τους περνά το μήνυμα: «Δώστε στον ελεύθερο χρόνο σας, λίγο χρόνο και στο βιβλίο»!
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
«Δεν είμαι τέρας, σου λέω» είναι ο τίτλος του πολύ ενδιαφέροντος βιβλίου σας, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Κέδρος». Στο συγκεκριμένο βιβλίο επιλέξατε να θίξετε ένα δύσκολο θέμα, αυτό του συνδρόμου Άσπεργκερ, που παρουσιάζεται σε κάποια παιδιά. Πώς το αποφασίσατε και γιατί;
Ήταν μία δύσκολη απόφαση για μένα, αλλά πίστευα και πιστεύω ότι δεν είχα άλλη επιλογή. Είχε ήδη αρχήσει η ασχολία μου με τη συγγραφή παιδικών βιβλίων, όταν έφτασε η διάγνωση στα χέρια μου. Ο γιός μου διαγνώστηκε σε ηλικία 8+ με διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή. Με άλλα λόγια, αυτισμό. Και με αυτό που συνηθίζαμε να λέμε, σύνδρομο Άσπεργκερ. Αν προσθέσει κανείς και την εμπειρία μου ως παιδαγωγού (δασκάλα), ο δρόμος μου για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου, ήταν μονόδρομος. Ποιος θα μπορούσε να μιλήσει, καλύτερα για τον αυτισμό; (Άσπεργκερ). Ήταν καθήκον μου να γράψω γι’ αυτό. Η ζωή με είχε επιλέξει. Απλά, εγώ χρειάστηκα λίγο σπρώξιμο!
Το «Δεν είμαι τέρας, σου λέω» είναι ένα από τα οκτώ βιβλία σας που απευθύνεται σε παιδιά. Τι ήταν αυτό που σας οδήγησε να στραφείτε συγγραφικά στον κόσμο των παιδιών και τι είναι αυτό που σας συγκινεί στον κόσμο τους, κυρία Πλησή;
Νομίζω ότι καθοριστικό ρόλο έπαιξαν: πρώτον ότι στο σπίτι μας μιλούσαμε κυρίως για παιδιά –είμαι η τρίτη γενιά εκπαιδευτικών– και δεύτερον ότι ασχολήθηκα κι εγώ με το επάγγελμα της δασκάλας. Δεν υπάρχει κάτι που να έχει σχέση με τα παιδιά και να μην τραβά την προσοχή μου. Με συγκινούν πολλά πράγματα σε αυτά. Μία αφελής ερώτηση, ένα γέλιο πονηριάς, ένα απορημένο βλέμμα, το πώς μπορεί να συμπαρασταθούν στον άλλο. Πολλά…
Με ποιο κριτήριο επιλέγετε κάθε φορά το θέμα με το οποίο θα ασχοληθείτε στα βιβλία σας;
Τα περισσότερα βιβλία μου έχουν να κάνουν με προσωπικά βιώματα ή καταστάσεις πολύ οικίες σε μένα. Μάλλον τα θέματα με διαλέγουν, και όχι εγώ αυτά!
Ο κάθε ήρωας των βιβλίων σας «προδίδει» μικρά μυστικά του εαυτού σας και του χαρακτήρα σας;
Μπορεί να μην έχουν στοιχεία μου όλοι οι ήρωες μιας ιστορίας μου, αλλά σίγουρα κάποιος από αυτούς έχει. Για παράδειγμα, στο βιβλίο «Δεν είμαι τέρας, σου λέω!», η γειτόνισσα του ήρωα –που είναι βασικό πρόσωπο στην ιστορία– πέρα του ότι έχει το ίδιο όνομα με εμένα (Παναγιώτα) της αρέσει να γράφει, είναι γενικά καλλιτεχνική φύση, αγαπάει τα παιδιά, τα πάρτι, και έχει μεγάληηηη υπομονή!
Πιστεύετε ότι όλα τα παιδικά βιβλία πρέπει να έχουν κάτι να διδάξουν στα παιδιά;
Όχι, κυρία Δούλη. Αυτό δεν είναι απαραίτητο, εκτός του ότι πλέον είναι και ξεπερασμένο, ειδικά όταν έχει μόνο αυτό τον σκοπό.
Τι έχετε κερδίσει μέχρι τώρα από τη συναναστροφή σας με τα παιδιά;
Αμέτρητα πλούτη! Αγάπη, φιλία, ζωντάνια, αισιοδοξία, ξεγνοιασιά, αγκαλιές, φιλιά, γέλια, χορούς και πανηγύρια, τούμπες, παιχνίδια, ανέκδοτα, πολλά «γεια σου, κυρία Παναγιώτα!» ή «θέλω και εγώ να γίνω συγγραφέας» και άλλα και άλλα…
Τα σημερινά παιδικά βιβλία είναι πιο τρυφερά σε σχέση με το παρελθόν;
Δεν θα έλεγα ότι είναι πιο τρυφερά. Είναι σίγουρα πιο καλαίσθητα, αλλά αν χρειαστεί γίνονται και πιο τολμηρά. Νομίζω ότι τα παιδικά βιβλία πλέον χαρακτηρίζονται από έναν πλουραλισμό. Οι επιλογές πλέον είναι πάρα πολλές.
Αν η σημερινή ελληνική πραγματικότητα ήταν παραμύθι, τι τίτλο θα είχε και πώς θα εξελισσόταν, κυρία Πλησή;
Ένα τέλος, μία αρχή. Νομίζω πώς ο τίτλος προδίδει την εξέλιξη!
Ένα παιδί σήμερα διαθέτει πολύ λίγο χρόνο κι αυτόν τον μοιράζει στις εξωσχολικές δραστηριότητες, στα μαθήματα, στην πάντα ανοιχτή τηλεόραση και στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Πώς θα το πείθατε ότι αξίζει να διαβάζει και βιβλία;
Μαγικά δεν μπορώ να κάνω! Για να διαβάζει ένα παιδί, πρέπει να υπάρχει μία από κοινού συντονισμένη προσπάθεια (οικογένεια, σχολείο, κοινωνία, θεσμοί του κράτους). Ή διαφορετικά, μία ριζική αλλαγή στη νοοτροπία μας. Όσο δεν υπάρχει αυτή, δεν νομίζω ότι εγώ ή κάποιος άλλος συγγραφέας μπορούμε να «πείσουμε» ένα παιδί να διαβάζει.
Ποιος θεωρείτε πως πρέπει να είναι ο ρόλος του σχολείου και ποιος του δασκάλου στη διάδοση της φιλαναγνωσίας;
Είναι αυτό που προανέφερα. Πρέπει καποια στιγμή να σταματήσουμε να στηριζόμαστε αποκλειστικά στους ανθρώπους που έχουν την καλή πρόθεση να προωθήσουν τη φιλαναγνωσία. Είναι μονάδες. Ούτε ένα σχολείο από μόνο του μπορεί να παίζει για πάντα αυτό τον ρόλο, αν δεν έχει τη στήριξη του κράτους και της κοινωνίας. Μπορεί κάποιος να πει, αφού δεν υπάρχει αυτή, ας υπάρχουν τουλάχιστον οι δάσκαλοι που αγαπούν τα βιβλία και καλλιεργούν τη φιλαναγνωσία. Επειδή αυτό το έχω ζήσει, γνωρίζω πολύ καλά ότι δεν φτάνει. Το βιβλίο είναι ένα σημαντικό αγαθό και ως κάτι τέτοιο θα έπρεπε να υπολογίζεται.
Σήμερα, 2 Απριλίου, όπως κάθε χρόνο, γιορτάζουμε την Παγκόσμια ημέρα παιδικού βιβλίου. Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να διαδώσετε στους μικρούς σας αναγνώστες, κυρία Πλησή;
Δώστε από τον ελεύθερο χρόνο σας λίγο χρόνο και στο βιβλίο!
ΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΗΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ
Η Παναγιώτα Πλησή γεννήθηκε στην Αθήνα και έζησε τα πρώτα της χρόνια στην Κύπρο.
Είναι κόρη του Κύπριου ποιητή, δοκιμιογράφου και εκπαιδευτικού Κυριάκου Πλησή.
Είναι απόφοιτος του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και έχει κάνει σπουδές εκπαιδευτικού δράματος, αυτοσχεδιασμού και θεατρικής γραφής. Εργάστηκε ως δασκάλα σε δημόσια σχολεία της Κύπρου και της Ελλάδας.
Ασχολείται κυρίως με την παιδική λογοτεχνία. Μέχρι τώρα έχουν κυκλοφορήσει οκτώ βιβλία της, εκ των οποίων τα τρία έχουν βραβευτεί.
Έχει κάνει παρουσιάσεις των βιβλίων της, σε βιβλιοπωλεία και άλλους χώρους, καθώς και σε σχολεία στην Ελλάδα και στην Κύπρο.
Στα σχολεία, πέραν των παρουσιάσεων των δικών της βιβλίων, δουλεύει και πάνω στο θέμα της φιλαναγνωσίας. Οι δραστηριότητες και οι παρουσιάσεις έχουν βιωματικό χαρακτήρα.
Έχει λάβει μέρος σε επιμορφώσεις δασκάλων και φοιτητών ως εισηγήτρια για τον αυτισμό (σύνδρομο Άσπεργκερ), το διαζύγιο και τις μορφές οικογένειας, με θεωρητική και βιωματική προσέγγιση.
Έχει τιμηθεί τρεις φορές με το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας Κύπρου και με Έπαινο από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου.
Δύο από τα βιβλία της έχουν μεταφραστεί στα ιταλικά.
Τα βιβλία της είναι:
• Κλέφτης ονείρων (Κέδρος, 2004 – Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου)
• Η τεμπελοπόλη Πόλη-Πόλη (Κέδρος, 2006)
• Δεν είμαι τέρας, σου λέω! (Κέδρος, 2011 – Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας της Κυπριακής Λογοτεχνίας, Έπαινος Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου). Εκπαιδευτικό υλικό για το βιβλίο στην ιστοσελίδα του Κέδρου (www.kedros.gr) και στο ιστολόγιο http://deneimaiterassouleo.blogspot.gr Κυκλοφορεί και στα ιταλικά από τις εκδόσεις Anicia, με τίτλο Non sono un mostro, ti dico!
• Μα, μπαμπά, είναι χάλια! (Κέδρος, 2014)
• Τι κρατάει η μαμά; (Ψυχογιός, 2016)
• Αυτισμός: Οι άγραφοι κανόνες συμπεριφοράς για παιδιά 4-12 ετών (με την Ελένη Λούβρου – Πατάκης, 2017)
• Ο μπαμπάς που αγαπάει η μαμά μου (Ψυχογιός, 2017)
• Αν η μαμά σου φοράει ένα καπέλο από σύννεφο που βρέχει (Κέδρος, 2019)
Το βιβλίο της «Δεν είμαι τέρας, σου λέω!», έγινε θεατρική παράσταση.
*Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΜΕΤΕΩΡΑ στις 2 Απριλίου 2021.
