Πέρα και πάνω από το ταλέντο σ’ έναν συγγραφέα χρειάζονται και κάποια άλλα προσόντα, όπως η ποιότητα της ευαισθησίας, η καλλιτεχνική άποψη, η καλλιέργεια, η γνώση, η συναισθηματική και ψυχική αγωγή. Η Χριστίνα Αποστολίδη είναι μία συγγραφέας που πληροί όλες αυτές τις σπάνιες προϋποθέσεις.
Κι όπως μας εκμυστηρεύεται η ίδια, μέχρι σήμερα έχει εξερευνήσει αρκετά πεδία, κι αυτό το «παιγνίδι» ήταν που την οδήγησε στη συγγραφή βιβλίων για παιδιά, με αφορμή βέβαια και τη γέννηση της κόρης της. Σημειώνει επίσης ότι, όταν ερχόμαστε σε καθημερινή επαφή με παιδιά, είτε ως γονείς είτε ως επαγγελματίες, είναι εξαιρετικά χρήσιμο να διαβάζουμε κι εμείς παιδικά βιβλία, αφενός διότι έτσι επανασυνδεόμαστε με το παιδί που ήμασταν κάποτε, κι αυτό κάνει την αλληλεπίδραση με τα παιδιά που φροντίζουμε σήμερα πιο αβίαστα, και αφετέρου διότι μας δίνουν ιδέες για παιγνίδι, αφορμές για συζητήσεις κι ευκαιρίες να χτίσουμε τη σχέση μας μαζί τους.
Γράφει με κέφι, πάθος, διαίσθηση και εγρήγορση, απλώνοντας σε χάρτινο καμβά με πετυχημένες πινελιές ζωηρά χρώματα, συναισθήματα και μοναδικά αρώματα. Κυρίως όμως στο αποτέλεσμα της δουλειάς της είναι ολοφάνερες η αγάπη και η φροντίδα του γραπτού της. Γι’ αυτό και η τέρψη στον αναγνώστη έρχεται αβίαστα.
Με αφορμή την αυριανή γιορτή του παιδικού βιβλίου μάς καλεί να διαδώσουμε τη χαρά της ανάγνωσης, χαρίζοντας ένα βιβλίο σ’ ένα παιδί ή σε μια βιβλιοθήκη.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Μίνωας» το τρίτο σας παιδικό βιβλίο με τίτλο «Οχ! Πρασίνισα». Τι μαθαίνει ένα παιδί διαβάζοντάς το, κυρία Αποστολίδη;
Ελπίζω καταρχάς να μπορέσει να ταυτιστεί με την ηρωίδα, τη Λεώνη, να απενοχοποιήσει το συναίσθημα της ζήλιας –που ίσως έχει και το ίδιο νιώσει– και να ανακαλύψει τρόπους να το διαχειριστεί. Κυρίως όμως εύχομαι να διασκεδάσει με την ιστορία και το τραγούδι που τη συνοδεύει!
Σε παιδιά ποιας ηλικίας απευθύνεται το βιβλίο σας; Πιστεύετε ότι τα παιδικά βιβλία πρέπει να διαβάζονται και από τους μεγάλους;
Θα έλεγα ότι η ιδανική ηλικία είναι 4-6 ετών, αλλά πιστεύω ότι θα αρέσει και σε μικρότερα ή λίγο μεγαλύτερα παιδιά. Όταν ερχόμαστε σε καθημερινή επαφή με παιδιά είτε ως γονείς/ κηδεμόνες είτε ως επαγγελματίες, είναι εξαιρετικά χρήσιμο να διαβάζουμε κι εμείς παιδικά βιβλία. Καταρχάς, επανασυνδεόμαστε με το παιδί που ήμασταν κάποτε, κι αυτό κάνει την αλληλεπίδραση με τα παιδιά που φροντίζουμε σήμερα πιο αβίαστη. Μας δίνουν ιδέες για παιγνίδι, αφορμές για συζητήσεις κι ευκαιρίες να χτίσουμε τη σχέση μας μαζί τους.
Τι είδους συναισθήματα σας δημιουργούνται κατά τη συγγραφή μιας παιδικής ιστορίας;
Πάντα νιώθω έναν ενθουσιασμό, όταν έχω μια καινούργια ιδέα, ανυπομονησία να ξεκινήσω να τη γράφω και ένα αίσθημα πληρότητας, όταν καταφέρνω να την ολοκληρώσω. Ανάλογα με το θέμα, μπορεί κατά τη συγγραφή να διασκεδάσω, να προβληματιστώ ή και να συγκινηθώ.
Ένα μικρό παιδί έχει την ικανότητα να εισπράξει ευκολότερα μηνύματα μέσα από ιστορίες; Θεωρείτε πως είναι απαραίτητα τα βιβλία στην παιδική ηλικία;
Για μένα ναι, τα βιβλία είναι απαραίτητα στην παιδική ηλικία. Από την εμπειρία μου ως μαμά μπορώ να επιβεβαιώσω ότι η μεγαλόφωνη ανάγνωση βοηθά στην ανάπτυξη του λόγου και του λεξιλογίου ενός παιδιού και καλλιεργεί τη φαντασία του. Πολύ σημαντικό επίσης είναι ότι συμβάλλει στο συναισθηματικό δέσιμο του παιδιού με τον άνθρωπο που του διαβάζει ιστορίες, είτε είναι γονιός/ κηδεμόνας, είτε φροντιστής/ παιδαγωγός.
Σε μια εποχή που υπάρχουν πολλά ερεθίσματα και πολλά πράγματα που μπορούν να κάνουν τα παιδιά, πόσο εύκολο είναι να τα κερδίσει το διάβασμα;
Σε μικρή ηλικία, κυρία Δούλη, όταν οι γονείς μπορούμε να περιορίσουμε τη χρήση οθονών, θεωρώ ότι δεν είναι δύσκολο να αγαπήσουν τα παιδιά τα βιβλία. Έχει περισσότερο να κάνει με το πόσο συστηματικά εμείς εντάσσουμε το διάβασμα στην καθημερινότητα της οικογένειας, π.χ. πριν τον ύπνο. Σε μεγαλύτερη ηλικία που τα παιδιά αυτονομούνται, θέλω να πιστεύω ότι, αν έχουν ήδη αγαπήσει το διάβασμα, δεν θα απομακρυνθούν εντελώς από αυτό, ειδικά όταν εμπλέκονται στην επιλογή βιβλίων, όταν βλέπουν κι εμάς να διαβάζουμε κ.λπ.
Όταν κάποιος γράφει για παιδιά, πρέπει να γράφει ως ενήλικας ή ως παιδί;
Γράφουμε για παιδιά, όχι απαραίτητα σαν παιδιά, εκτός κι αν το επιβάλλει η ιστορία. Για παράδειγμα, το τελευταίο βιβλίο μου, «Οχ, Πρασίνισα!», είναι γραμμένο από την οπτική της πρωταγωνίστριας, της Λεώνης, οπότε προσπάθησα να αποδώσω τις σκέψεις και τα συναισθήματα ενός μικρού κοριτσιού με όσο μεγαλύτερη αληθοφάνεια μπορούσα. Σε ιστορίες όπως «Ο λύκος και η πεταλούδα» ταιριάζει ένας τρόπος γραφής πιο «ενήλικος», αλλά που γίνεται κατανοητός στα παιδιά.
Το κείμενο του «Οχ! Πρασίνισα» πλαισιώνεται από μια εξαιρετική εικονογράφηση του Γιάννη Σκουλούδη. Πιστεύετε ότι η εικονογράφηση βοηθά τα παιδιά να κατανοήσουν ευκολότερα μια ιστορία;
Η εικονογράφηση είναι για μένα πάρα πολύ σημαντική, καθώς ζωντανεύει τον κόσμο της ιστορίας κι εξάπτει τη φαντασία των παιδιών, ειδικά όταν συμπληρώνει ή συνεχίζει το κείμενο και όχι απλά το επαναλαμβάνει. Κατά τα άλλα, μια ιστορία πρέπει κατά τη γνώμη μου να γίνεται κατανοητή και χωρίς την εικονογράφηση, ώστε να παιδιά να μπορούν και να την ακούν απλά – έχει κι αυτό τη δική του μαγεία.
Ποια είναι η γνώμη σας για το ελληνικό παιδικό βιβλίο, κυρία Αποστολίδη;
Όλο και περισσότερα καλά ελληνικά παιδιά βιβλία εκδίδονται κάθε χρόνο, αρκετά πλέον μεταφράζονται και διακρίνονται σε διεθνείς διαγωνισμούς και με χαρά βλέπω ότι αρχίζουν σιγά-σιγά να θίγονται και θέματα που μέχρι πρότινος θεωρούνταν στην Ελλάδα «ταμπού».
Σπουδάσατε Επικοινωνία και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και εργάζεστε στον χώρο του marketing. Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή βιβλίων για παιδιά;
Υποστηρίζω φανατικά ότι οι άνθρωποι μπορούμε, εφόσον θέλουμε, να σπουδάζουμε ή και να ασχολούμαστε με περισσότερα από ένα πράγματα στη ζωή μας. Από την εποχή των σπουδών μου μέχρι σήμερα έχω εξερευνήσει αρκετά πεδία κι ήταν αυτό το «παιγνίδι» που με οδήγησε στη συγγραφή βιβλίων για παιδιά, με αφορμή τη γέννηση της κόρης μου.
Από πόσο νωρίς πρέπει να φέρνουμε τα παιδιά σε επαφή με τα βιβλία και με ποιον τρόπο;
Μπορούμε να φέρουμε τα παιδιά σε επαφή με τα βιβλία ήδη από την ηλικία που πιάνουν και περιεργάζονται αντικείμενα. Η κόρη μου λάτρευε κάτι πάνινα βιβλία με ήχους. Όπως τους τραγουδάμε για να κοιμηθούν, μπορούμε να τους λέμε ιστορίες. Σίγα-σιγά μπορούμε να δοκιμάσουμε εικονοβιβλία, αλλά να θυμόμαστε ότι, αν δεν θέλουν να τους διαβάσουμε μετά την τρίτη σελίδα, δεν σημαίνει ότι δεν απόλαυσαν το διάβασμα, απλά σε μικρή ηλικία γενικά δεν συγκεντρώνονται σε κάτι για πολλή ώρα. Και να έχουμε πάντα βιβλία (πάνινα ή με σκληρά φύλλα) σε σημείο που να μπορούν και μόνα τους να τα πάρουν και να τα ξεφυλλίσουν.
Εσείς στα παιδικά σας χρόνια διαβάζατε παραμύθια; Ποιο είναι το παραμύθι που θυμάστε ακόμη και για ποιο λόγο;
Ναι, μας διάβαζε πολύ η μαμά μου και μετά εγώ εξελίχθηκα σε μεγάλη βιβλιοφάγο. Ξεχωρίζω αρκετά βιβλία της Σοφίας Ζαραμπούκα για τον τόσο προσιτό τρόπο γραφής, το χιούμορ και την εικονογράφηση, όπως τη «Λυσιστράτη», την «Ειρήνη» κι ειδικά την «Κυρία Αννούλα», μια ιστορία για έναν ποντικό, τον Γιάννη, που είναι ερωτευμένος με την ένοικο του πάνω διαμερίσματος στην πολυκατοικία, την κυρία Αννούλα.
Αρκετοί από εμάς συνηθίζουμε να κάνουμε δώρο στα παιδιά βιβλία. Ποια νομίζετε ότι είναι τα κριτήρια, για να επιλέξουμε ένα καλό παιδικό βιβλίο;
Αν μιλάμε για μικρό παιδί, προσωπικά θα επέλεγα βιβλίο με σύντομο κείμενο, που δεν θα το κουράσει, και εικονογράφηση που θα του επιτρέψει να ανακαλύψει και να φανταστεί πράγματα. Σίγουρα θα απέφευγα βιβλία που πέφτουν στην παγίδα του διδακτισμού ή αναπαράγουν στερεότυπα.
Αύριο, 2 Απριλίου, γιορτάζει το παιδικό βιβλίο. Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να διαδώσετε στα «μικρά» και στα «μεγαλύτερα» παιδιά, κυρία Αποστολίδη;
Ας διαδώσουμε τη χαρά της ανάγνωσης σε όλους. Ας χαρίσουμε ένα βιβλίο σε ένα παιδί λιγότερο προνομιούχο ή σε μια βιβλιοθήκη, σχολική, δημοτική, ενοριακή… Σίγουρα θα υπάρχει κάποια κοντά μας και σίγουρα θα επωφελούνταν από μια δωρεά μας.
ΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΗΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ
Η Χριστίνα Αποστολίδη γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε Επικοινωνία & Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης κι εργάζεται στον χώρο του μάρκετινγκ. Τα τελευταία χρόνια ζει με τον Χρήστο και τη Σοφία στο Ηράκλειο της Κρήτης.
Από τη μαμά της πήρε την αγάπη για το διάβασμα, ενώ με τον μπαμπά της έπαιζε παιχνίδια λέξεων. Ιστορίες για παιδιά ξεκίνησε να γράφει το 2012 για να τις διηγείται στη Σοφία. Γράφει, επίσης, παιδικά τραγούδια. Κείμενά της διακρίθηκαν με έπαινο από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά το 2021 (Ιστορία εκτενούς φόρμας για παιδιά 10-14 ετών και Διήγημα για νέους 14+).
Από τις Εκδόσεις Μίνωας κυκλοφορούν τρία βιβλία της: «Ο λύκος και η πεταλούδα» (2019), «Το άτακτο καπέλο» (2020) και «Οχ, πρασίνισα!» (2022).
*Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Τα Μετέωρα την 1η Απριλίου 2022.
