Πιστεύει πως η γραφή είναι μια μάγισσα που σε απελευθερώνει απ’ όσα σε βαραίνουν. Η δική του γραφή είναι λαμπερή και δυναμική. Διαθέτει πρωτότυπες ιδέες, κοφτερό μυαλό, απελευθερωμένη φαντασία, και παρασκευάζει ένα ιδανικό μείγμα με ανθρώπους, γεμάτους ενέργεια και με απόλυτα εκφραστικά πρόσωπα.
Οι χαρακτήρες τού βιβλίου του, σε συνδυασμό με τη γρήγορη εξέλιξη, είναι πρόσωπα που έχουν σάρκα, οστά, υπόσταση και είναι θύματα ή θύτες των παθών τους. Με καθαρές γραμμές και προσοχή στη λεπτομέρεια, σαφέστατα η δουλειά του ξεχωρίζει και επηρεάζει.
Κάθε τραγική ιστορία χρειάζεται και μία κάθαρση. Τουλάχιστον στην τέχνη. Η συγγραφή τού Θεόδωρου Πάλλα έχει μια προσέγγιση που την κάνει προσβάσιμη στο αναγνωστικό κοινό. Η οπτική του ποτέ δεν εκπίπτει στην εύκολη μίμηση και στον φθηνό εντυπωσιασμό.
Είναι αληθινός, μοναχικός και δημιουργικός. Η «Ανεπαίσθητη προσβολή» είναι ένα βιβλίο, που ενσωματώνει τις ανατροπές, τις αλληγορίες, τις προτάσεις της δικής του ιδιαίτερης αισθητικής κουλτούρας.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
«Ανεπαίσθητη προσβολή» ονομάζεται το πρώτο σας μυθιστόρημα, κύριε Πάλλα. Τι ακριβώς κρύβει αυτός ο τίτλος του βιβλίου;
Ο τίτλος ξεπήδησε σαν η ιστορία άρχισε να παίρνει την πρώτη της μορφή. Ανεπαίσθητη προσβολή, διαβάζοντας την ιστορία, θα δείτε πως δεν υπάρχει. Η προσβολή είναι και μεγάλη και εκρηκτική. Ο τρόπος που αντιμετωπίζουν οι ήρωες τη ζωή τους, τους αναγκάζει, για να μπορέσουν να ξεπεράσουν τον συνεχόμενο βιασμό της ζωής τους, τη μέγιστη προσβολή που τους γίνεται, να θεωρήσουν την προσβολή ανεπαίσθητη. Έτσι, μπορούν και αντέχουν και δικαιολογούν την παθητικότητά τους.
Ο τίτλος σάς ήρθε από την αρχή ή «κέρδισε» σε μονομαχίες άλλους; Αλήθεια με ποια κριτήρια βάζετε τους τίτλους στα έργα σας;
Ο τίτλος βρήκε τον δρόμο του από την αρχή. Πιστεύω δείχνει την ατμόσφαιρα του βιβλίου. Για τον τίτλο στα βιβλία μου νομίζω πως κανένα κριτήριο δεν υπάρχει. Αυτός πηγάζει μέσα από τα συναισθήματά μου γενικότερα ή από αυτά που γεννούν οι ήρωες που πρωταγωνιστούν.
Η γραφή είναι απόλαυση;
Η γραφή είναι απόλαυση, είναι καταφύγιο από τις δυσκολίες της ζωής, είναι κρυφή γωνιά συναισθημάτων. Είναι μια μάγισσα που σε απελευθερώνει από όσα σε βαραίνουν. Αυτά τα κρατά καλά κλεισμένα μέσα στο μαγικό της σακί και αν τα ξαναναζητήσεις μπορεί να σου τα ξαναφανερώσει.
Τους πρωταγωνιστές των βιβλίων που γράφετε, τους νιώθετε ως πρόσωπα υπαρκτά ή είναι τελείως φανταστικά;
Ξεκινάς πλάθοντας φανταστικά πρόσωπα. Μετά από μέσα τους ξεπηδούν και μνήμες και ονείρατα. Από ‘κει και πέρα τα νιώθω σαν φίλους που προσπαθούν να βρουν το καθένα το δικό του μονοπάτι, μέσα από τις λέξεις και από τα συναισθήματα που τα φορτώνω. Κρύβουν μέσα τους τα μυστικά εκείνα τα ανεκπλήρωτα και όσα δεν θα τολμούσα ποτέ να εξομολογηθώ. Βαδίζουν μαζί μου καθ’ όλη τη διάρκεια της γραφής. Μετά παίρνουν τον δικό τους δρόμο, άρα ξαναγίνονται πρόσωπα της φαντασίας μου.
Πιστεύετε ότι η σημερινή πληθώρα τής λογοτεχνικής παραγωγής υποθάλπει την ποιότητα ή ότι αυτό ακριβώς το φαινόμενο αποτελεί τη δύναμή της;
Πληθώρα λογοτεχνικής παραγωγής στην Ελλάδα δεν υπάρχει μονάχα σήμερα. Νομίζω πως ποτέ δεν υπέθαλψε την ποιότητα. Πάντοτε υπήρχαν έργα αξιόλογα και άλλα λιγότερο. Ο αναγνώστης είναι ο πρώτος κριτής. Ούτε πιστεύω πως αυτό το φαινόμενο, της πληθώρας, αποτελεί τη δύναμη της λογοτεχνίας. Η δύναμη της λογοτεχνίας βρίσκεται σε ορισμένα αναγνώσματα που ξεχωρίζουν από τα άλλα. Δεν είναι λοιπόν θέμα ποσότητας, αλλά η ποιότητα που υπάρχει σήμερα θα υπήρχε πιστεύω, ανεξάρτητα από τον αριθμό των βιβλίων που εκδίδονται.
Ποια είναι η μεγαλύτερη αγωνία που καταβάλει έναν συγγραφέα, όταν ολοκληρώνεται ένα συγγραφικό έργο;
Αν το δεις ως συγγραφέας και όχι ως πωλητής, πιστεύω πως η αγωνία του καθενός είναι να ακούσει από ορισμένα πρόσωπα, που πιστεύει στην κρίση τους, λόγια αγάπης και επιβράβευσης. Ένα άλλο μεγάλο κατόρθωμά του θα είναι αν το μεγαλύτερο μέρος του αναγνωστικού κοινού που θα διαβάσει το βιβλίο του, θα το τελειώσει πιστεύοντας πως δεν έχασε τον χρόνο του, αλλά κάτι αποκόμισε από αυτό.
Μπορεί ένας συγγραφέας να περιγράφει με πραγματικά όμορφο τρόπο την ψυχολογία των χαρακτήρων του, τις εναλλαγές τής διάθεσής τους μέσα στον χώρο και τον χρόνο, να περνάει καλά, άσχημα, να αγαπά, να μισεί, να προβληματίζεται;
Η ερώτηση χωρίζεται σε δυο μέρη. Σίγουρα ο κάθε συγγραφέας πιστεύω πως δένεται με τους χαρακτήρες του. Άρα ο κάθε συγγραφέας ζει τη ζωή τους. Διακατέχεται από τα συναισθήματά τους και σίγουρα προβληματίζεται για πολλά πάνω στο έργο και στους χαρακτήρες του. Από την άλλη το πρώτο μέρος της ερώτησης είναι το πιο δύσκολο πιστεύω. Να περιγράψεις με όμορφο τρόπο την ψυχολογία των χαρακτήρων και τις εναλλαγές της διάθεσής τους μέσα στον χρόνο και στον χώρο. Αυτό πιστεύω πως λίγοι το πετυχαίνουν.
Μετά τις ποιητικές συλλογές που προηγήθηκαν, η νέα σας λογοτεχνική κατάθεση είναι μυθιστόρημα και κυκλοφόρησε από την Άνεμος Εκδοτική. Θέλετε να μας μιλήσετε γι’ αυτή σας τη στροφή, κύριε Πάλλα, και να μας δώσετε το στίγμα του νέου σας βιβλίου;
Στροφή, όπως το λέτε κυριολεκτικά, κυρία Δούλη, δεν υπάρχει. Θεωρώ πως η ποίηση είναι είτε ο εσωτερικός μονόλογος κάποιου με τον εαυτό του και με κάποιους μυημένους είτε η εξωτερίκευση πόθων, ελπίδων, ονείρων και αγώνων για μια καλύτερη ζωή. Όμως, η κάθε ποίηση είναι μια μεγάλη αφαίρεση, που αφήνει στον αναγνώστη πολλά περιθώρια πρόσθεσης. Ίσως και αυθαίρετα. Από την άλλη, το μυθιστόρημα είναι πρόσθεση πολλών λεπτομερειών που ο κακός χειρισμός τους μπορεί να κουράσει, διότι θα οδηγήσει στην αφαίρεση από τον ίδιο τον αναγνώστη. Πάντα έγραφα ποιήματα και διηγήματα. Δεν τολμούσα στο μυθιστόρημα, διότι φοβόμουν τις λεπτομέρειές του που τις θεωρώ κακές στιγμές. Τώρα το τόλμησα και περιμένω να ακούσω την κριτική.
Όσον αφορά στο βιβλίο μου, αυτό αναφέρεται στη ζωή μιας οικογένειας που τα μέλη της, αν και προσβάλλονται από άλλους ανθρώπους ή τα ίδια προσβάλλουν το άτομό τους, δεν πιστεύουν στη σωτηρία τους. Πιστεύουν πως είναι καταδικασμένα, και ίσως σωστά, διότι διέπραξαν ένα αποτρόπαιο αδίκημα: δεν πίστεψαν στον εαυτό τους και παραδόθηκαν στους άλλους και στη ζωή. Δεν περιμένουν σωτηρία από πουθενά κι όταν αυτή έρχεται αφήνονται στη βούληση του σωτήρα. Να τους σώσει ή να τους αφήσει στον βούρκο τους.
Ποιος είναι ο στόχος ενός συγγραφέα, όταν γράφει ένα βιβλίο; Είναι απλά μια εσωτερική του ανάγκη ή υπάρχουν άλλοι βαθύτεροι στόχοι, οι οποίοι είναι φυλαγμένοι στους ήρωες του βιβλίου του;
Ξεκινάς από μια εσωτερική ανάγκη. Σιγά-σιγά αρχίζουν να ξεμυτίζουν οι ιδέες σου για τη ζωή, για τους ανθρώπους. Εμφανίζονται τα μεγάλα σου θέλω, τα πολλά ευχαριστώ σε κάποιους που σε πίστεψαν και σε βοήθησαν. Μιλάς για τον κόσμο σου, τους συγγενείς, τους φίλους. Έρχεσαι κοντά τους και πολλές φορές τους δείχνεις τον πραγματικό σου εαυτό που δεν θα τον έβλεπαν ποτέ. Οι ήρωες φέρουν ένα βαρύ φορτίο. Τα απόκρυφα του συγγραφέα και όλων των άλλων που ο συγγραφέας τους φόρτωσε.
Η Ειμαρμένη παίζει καθοριστικό ρόλο στους ήρωες του βιβλίου σας. Στη δική σας ζωή τι ρόλο παίζει, κύριε Πάλλα;
Οι ήρωες του βιβλίου είναι παραδομένοι στη μοίρα. Δεν πιστεύουν σ’ αυτή σαν κάποια που καθορίζει τις κακές και τις καλές στιγμές. Πιστεύουν μονάχα στην τιμωρία που φέρνει η μοίρα για κάτι που έχουν κάνει, αλλά δεν γνωρίζουν τι. Είναι αφημένοι στη θέληση των άλλων περισσότερο, μην ελπίζοντας σε καμιά δικιά τους σωτηρία. Για μένα η μοίρα είναι βασικά στα χέρια μας. Εμείς την ορίζουμε σε μεγάλο βαθμό. Αυτό που ποτέ μας νομίζω δεν μπορούμε να ορίσουμε είναι η δύναμη του έρωτα. Αυτός μας οδηγεί τόσο χαμηλά μα και τόσο ψηλά που ξεφεύγουμε από τις δυνατότητές μας να βάλουμε όρια στα μπορώ μας.
«Ανεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμο έξω». Ο καβαφικός στίχος μοιάζει να κατατρέχει τις ζωές σχεδόν όλων των ηρώων του μυθιστορήματος. Τι σας εντυπωσιάζει στον καβαφικό λόγο;
Πρώτα από όλα η μεστότητά του. Αυτό που προσπαθούν όλοι οι ποιητές πιστεύω να κάνουν, να πουν με λίγες λέξεις πάρα πολλά, το βλέπεις στον Καβάφη. Χωρίς εξάρσεις και μεγαλοστομίες. Κάθε ποίημά του σου προσφέρει αυτά ακριβώς που πρέπει. Μήτε περισσότερα μήτε λιγότερα. Από την άλλη, νομίζω πως δύσκολα ο καβαφικός λόγος μπορεί να μεταφερθεί σε κάτι άλλο έξω από ποίηση. Αυτό τον κάνει ιδιαίτερο.
Αποτελεί το γράψιμο μια τελετουργία για εσάς;
Τελετουργία με την ακριβή έννοια του όρου δεν νομίζω. Σαν βρεθείς στον χρόνο που πρέπει, αφήνεις τον νου και την καρδιά να οδηγούν το χέρι. Από κει και πέρα νομίζω πως δεν ξέρεις πού αυτό θα σε βγάλει. Μιλάω για την εξουσία τού συναισθήματος, διότι πιστεύω πως αυτό καθοδηγεί το κάθε έργο. Πάνω του κτίζεις το γραπτό σου και τις λεπτομέρειές του.
Ποια θέση κατέχει η λογοτεχνία στην εποχή της εικόνας;
Αυτή είναι μια πολύ μεγάλη ιστορία. Αν εννοείται πως έχουμε φύγει από τη δυσκολία της ανάγνωσης και βουλιάζουμε στην ευκολία του βομβαρδισμού των εικόνων, θεωρώ πως η λογοτεχνία και ο άνθρωπος είναι πολύ χαμένοι. Διότι δεν μιλάμε για μιαν εικόνα που σου δίνει χρόνο να την σκεφτείς, να την συνειδητοποιήσεις και να την κρίνεις, μα για έναν καταιγισμό εικόνων που σε οδηγούν στην αποχαύνωση μα και στην πίστη πως άλλοι ρυθμίζουν τη ζωή σου. Εσύ είσαι απλά παρατηρητής. Ένας παρατηρητής που δεν σκέφτεται και δεν τον νοιάζει γι’ αυτό, μα πιστεύει πως κινείται στην ευτυχία γιατί οι άλλοι αυτό έχουν ορίσει για ευτυχία του.
Η θέση τής λογοτεχνίας σε αυτήν την εποχή εξαρτάται από τη θέση του ίδιου του ανθρώπου απέναντι στην εποχή του. Αν αντιδράσει και βάλει τη σκέψη του και τη δύναμή του πάνω από την παράδοσή του στα θέλω άλλων, η λογοτεχνία θα τον βοηθήσει σε αυτό. Θα είναι ένα μέσο να του δείξει άλλους δρόμους πέρα από την αποστασιωποιημένη του μιζέρια. Θα του ανοίξει τους ορίζοντές του για μια πιο γεμάτη με συναισθήματα ζωή.
Ποιου αναγνώστη την προσοχή διεκδικείτε;
Αυτό που διεκδικώ είναι να ακούσω κάποια καλά λόγια από ανθρώπους που εκτιμώ. Σαν πρώτο βήμα. Μετά πιστεύω πως κάθε λογοτέχνης κτίζει το δικό του αναγνωστικό κοινό. Αυτό δεν το βρίσκεις εσύ, αλλά αυτό σε βρίσκει. Σε πιστεύει και περιμένει το κάθε σου νέο βήμα για να σε κρίνει.
Η οικονομική κρίση πιστεύετε ότι έχει επηρεάσει τον αναγνώστη; Ή μήπως έχει βοηθήσει τον αναγνώστη, που μέσω του βιβλίου μπορεί και ξεφεύγει από την σκληρή πραγματικότητα;
Δεν είμαι από αυτούς που θα σας πουν πως «μέσα από ένα βιβλίο ξεχνιέμαι». Πιστεύω πως μέσα από κάθε βιβλίο πρέπει να προβληματίζομαι. Δεν αφήνω την σκέψη μου μακριά και ταξιδεύω με το βιβλίο. Η σκέψη μου και τα συναισθήματά μου ταξιδεύουν με τους ήρωές του. Δεν ξέρω πόσοι αγοράζουν βιβλία πια για να σκοτώσουν την ώρα τους ή να ξεφύγουν από κάποια πραγματικότητα που πάντα τους ακολουθεί.
Από την άλλη η οικονομική κρίση πιστεύω πως δεν βοηθά όλους εμάς τους «νέους» συγγραφείς, μιας και περιορίζει το αναγνωστικό κοινό από την μια και από την άλλη περιορίζει και την δυνατότητα αυτού του κοινού για την αγορά περισσότερων τίτλων βιβλίων. Όχι διότι σήμερα δεν υπάρχουν αναγνώστες, αλλά διότι αυτοί οι αναγνώστες πια δημιουργούν μεγαλύτερα κενά στο διάβασμά τους, μια που η κρίση έχει περιορίσει την δυνατότητά τους για περισσότερες αγορές βιβλίων.
ΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
Ο Θεόδωρος Πάλλας γεννήθηκε στο Καλοχώρι Βεροίας. Ζει και εργάζεται στο Πλαγιάρι Θεσσαλονίκης.
Από τις εκδόσεις «Παρατηρητής» έχουν εκδοθεί οι ποιητικές του συλλογές: «Τρία και ένα ποιήματα» (1991), «Ποιητικές δοκιμές» (1994), «Ενός αποσταμένου περιπατητή λόγοι» (1996).
Η «Ανεπαίσθητη προσβολή» είναι το πρώτο του μυθιστόρημα.
* Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Τα Μετέωρα” στις 6 Δεκεμβρίου 2013.
Ακολουθήστε το tameteora.gr στο Google News!
