Η Εκκλησία μας παρουσιάζει κάθε φορά μέσα από τον ετήσιο εορταστικό της κύκλο, διάφορα Δεσποτικά και Θεομητορικά γεγονότα. Σκοπό έχει, προβάλλοντάς τα, ο κάθε ένας από εμάς να αποκομίσει κάτι πνευματικό εξ’ όλων αυτών για να ωφεληθεί ψυχικά. Τον ίδιο σκοπό έχει παρουσιάζοντας επίσης μέσα στον εορταστικό της κύκλο, τις μορφές των διαφόρων Αγίων και των εκκλησιαστικών γεγονότων.
Θέλει η μάνα Εκκλησία με όλα τα ανωτέρω να καθοδηγήσει τα παιδιά της από την έρημο στην Βασιλεία των Ουρανών, από το ψυχικό σκοτάδι στο φως, από την πνευματική νέκρωση στην ανάσταση της ψυχής. Με τον ίδιο σκοπό κατά την Μεγάλη Εβδομάδα η Εκκλησία μάς προβάλλει τα Πάθη του Κυρίου μας και την Ανάστασή Του.
Δυστυχώς όμως πολλοί από εμάς, αντί να βιώνουμε και να λαμβάνουμε όλα τα μηνύματα που εκπέμπονται από τα Πάθη του Κυρίου μας, αλλά και γενικά από όσα συμβαίνουν μέσα στον χώρο της Εκκλησίας μας κατά την διάρκεια του εορταστικού κύκλου, τα προσλαμβάνουμε μάλλον σαν να παρακολουθούμε από τις καρέκλες του σαλονιού μας ένα τηλεοπτικό σήριαλ. Αντιμετωπίζουμε δυστυχώς, όλα τα ιερά πρόσωπα και γεγονότα σαν ξένες προς εμάς μορφές και καταστάσεις, οι οποίες ουδεμία σχέση έχουν με εμάς, την οικογένειά μας, το χωριό μας, την πόλη μας, την Πατρίδα μας. Όπως παρακολουθούμε ως θεατές την τέλεση ενός γάμου ξένων προσώπων, έτσι αντιμετωπίζουμε οι περισσότεροι από εμάς και τα Πάθη του Κυρίου, αλλά και όλα όσα μας παρουσιάζει η Εκκλησία κατά την διάρκεια του εκκλησιαστικού έτους.
Πόσο απέχουμε από την πραγματικότητα! Ακούμε το Ευαγγέλιο και τον Χριστό να λέει: «τάφοι κεκονιαμένοι, οἵτινες ἔξωθεν μὲν φαίνονται ὡραῖοι, ἔσωθεν δὲ γέμουσιν ὀστέων νεκρῶν καὶ πάσης ἀκαθαρσίας». Σκεφθήκαμε ότι αυτοί οι τάφοι που είναι όμορφοι εξωτερικά με τα μάρμαρα και τα λουλούδια, αλλά μέσα υπάρχει σκοτάδι, βρώμα και δυσωδία, είμαστε εμείς; Σκεφθήκαμε ότι απ’ έξω φαινόμαστε όμορφοι και ωραίοι με τα ρούχα που φορούμε, τα αρώματα, τα βαψίματα κτλ. και μέσα η ψυχή μας είναι πλημμυρισμένη από πάθη και αμαρτίες;
Μήπως νομίσαμε αδελφοί μου, ότι αυτά τα έλεγε μόνο για τους Εβραίους ο Χριστός; Ναι, τα είπε μεν τότε για τους Εβραίους, αλλά ταυτόχρονα με διαχρονική αξία και για τον καθένα από εμάς, που εξωτερικά θέλουμε να φαινόμαστε ωραίοι, αλλά αφήνουμε την ψυχή μας να ζει στη βρώμα και στο σκοτάδι. Γι’ αυτό και μας απεκάλεσε υποκριτές, διότι άλλο δείχνουμε και άλλο είμαστε. Εγώ είμαι λοιπόν ο τάφος ο κεκονιαμένος… Ακούγοντας το συγκεκριμένο Ευαγγέλιο της Μεγάλης Εβδομάδος και τα φρικτά «ουαί» που απευθύνει ο Κύριος προς τους γραμματείς και φαρισαίους, πρέπει να λάβω κι εγώ το μήνυμα ότι σήμερα απευθύνονται προς το δικό μου πρόσωπο. Αν δεν αντιλαμβάνομαι αυτό, τότε πάσχω από εγωισμό και είμαι όντως τυφλός, όπως ακριβώς στο ίδιο Ευαγγέλιο με αποκαλεί ο Κύριος.
Ακούμε επίσης στο ίδιο Ευαγγέλιο τον Χριστό να λέει: «ὄφεις, γεννήματα ἐχιδνῶν! πῶς φύγητε ἀπὸ τῆς κρίσεως τῆς γεέννης;». Μήπως νομίζουμε ότι απευθύνεται μόνο στους γραμματείς και φαρισαίους και όχι στους εαυτούς μας, που σαν δηλητηριώδη φίδια δαγκώνουμε και δηλητηριάζουμε με τη γλώσσα μας, με την κατάκρισή μας, καθημερινά τους συνανθρώπους μας; Εγώ είμαι το φίδι και αν τελικά δεν το αντιληφθώ, δεν θα γλιτώσω από την κρίση και την γέεννα του πυρός.
Την Μεγάλη Τρίτη το βράδυ, συμμετέχοντας στον Όρθρο της Μεγάλης Τετάρτης, ακούμε το γνωστό τροπάριο της Αγίας Κασσιανής που ομιλεί για μια πόρνη. Το τροπάριο ξεκινά με τη φράση: «Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή», μιλώντας για τη γυναίκα αυτή που με μύρα έπλυνε τα πόδια του Ιησού πριν τον ενταφιασμό Του. Αν και τα τροπάρια της ημέρας μιλούν για εκείνη την πόρνη του Ευαγγελίου, ωστόσο απευθυνόμενος στον Χριστό ο ιερός υμνογράφος μέμφεται τον εαυτό του εκ μέρους όλων μας, λέγοντας: «Ὑπὲρ τὴν Πόρνην Ἀγαθὲ ἀνομήσας». Ποια είναι σήμερα αυτή η πόρνη; Ποιά άλλη εκτός από την πόρνη και μοιχαλίδα ψυχή μου; Αν δεν λάβω το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης αυτό το μήνυμα, τότε υπήρξα θεατής και ακροατής κάποιων γεγονότων που συνέβησαν προ 2000 ετών και πλανώμαι πιστεύοντας ότι ουδεμία σχέση έχουν μαζί μου! Η δική μου ψυχή είναι σήμερα η πόρνη και η μοιχαλίδα, που αντί ν’ αγαπά μόνο τον Κύριο, αγάπησε τα θέλγητρα και τις ηδονές του κόσμου τούτου. Και η πόρνη του Ευαγγελίου είχε μια δικαιολογία, ότι δεν γνώριζε, εγώ όμως που γνωρίζω την αλήθεια σήμερα, πώς θα δικαιολογήσω την πορνεία μου και την μοιχεία μου ενώπιον του Κυρίου κατά την ημέρα της Κρίσεως; Τι θα πω στον Κύριο όταν με ρωτήσει γιατί άφησα την ψυχή μου να εκπορνεύεται να μοιχεύει με άλλες μάταιες και επίγειες αγάπες, την ώρα που ο ιερός υμνωδός μου έλεγε «Τὸν Νυμφίον ἀδελφοὶ ἀγαπήσωμεν»;
Βλέπω τον Κύριό μου, ο οποίος με χίλιους δύο τρόπους, μέσα και λόγους προσπαθεί να με βγάλει από το σκοτάδι της ψυχής μου και να με φέρει στο φως του Παραδείσου, αλλά εγώ σαν νεκρός δεν κατανοώ ότι όλα όσα γίνονται και λέγονται είναι για μένα. Γι’ αυτό με πίκρα και στεναχώρια Τον ακούω να φωνάζει δυνατά, μήπως και ξυπνήσω: «Ιερουσαλήμ, Ιερουσαλήμ… πόσες φορές θέλησα σαν την κλώσα να σε σκεπάσω κάτω από τις πτέρυγές μου αλλά συ δεν θέλησες. Γι’ αυτό αφήνεται ο οίκος σου έρημος». Αντιστοίχως, σήμερα θα μας έλεγε: «Ελλάδα, Ελλάδα… πόσες φορές θέλησα να σε σκεπάσω κάτω από τις πτέρυγές μου… γι’ αυτό αφήνεται ο οίκος σου έρημος». Η τότε Ιερουσαλήμ, σήμερα είναι η κοινωνία μου, είμαι εγώ ο ίδιος που ακούω τη φωνή Του να μου λέει: «Νεκτάριε, Νεκτάριε, Κωνσταντίνε, Κωνσταντίνε, Μαρία, Μαρία, Ελένη, Ελένη… πόσες φορές θέλησα να σε σκεπάσω κάτω από τις πτέρυγές μου… γι’ αυτό αφήνεται ο οίκος σου έρημος». Ναι, η Ιερουσαλήμ είμαι εγώ, αν αυτό δεν το κατανοήσω, τότε ο οίκος της ψυχής μου θα μείνει έρημος, η Θεία Χάρις θα αναχωρήσει. Θα επέλθει τότε η συσκότιση του νου και ως άλλος Ιούδας θα προδώσω τον Κύριό μου, έστω κι αν ψάλλω: «οὐ φίλημά σοι δώσω, καθάπερ ὁ Ἰούδας…» και «φεῦγε ἀκόρεστον ψυχὴν τὴν Διδασκάλῳ τοιαῦτα τολμήσασαν…».
Γι’ αυτό αλλού πάλι ο ιερός υμνωδός μάς λέει: «Ψυχή μου, ψυχή μου, ἀνάστα, τί καθεύδεις;…». Αν θεωρώ λοιπόν ότι όλα όσα γίνονται μέσα στην Εκκλησία και όσα λέγονται είναι για τους άλλους ή αναφέρονται σε γεγονότα του παρελθόντος, βρίσκομαι σε ύπνο βαθύ και πρέπει τάχιστα να ξυπνήσω, πριν μείνει ο οίκος της ψυχής μου έρημος και βρεθώ έξω του Νυμφώνος Χριστού. Τώρα κατανοώ γιατί μετά τα φρικτά Πάθη και τον θάνατο του Ιησού, ακολουθεί η Ανάστασή Του. Τώρα κατανοώ γιατί η Εκκλησία εύχεται και σε εμένα να έχω καλή Ανάσταση και καλό Πάσχα. Με καλεί να ξυπνήσω απ’ την πνευματική νέκρωση του νου και της καρδιάς μου, ώστε η ψυχή μου να αναστηθεί για να κάνει το δικό της Πάσχα, να περάσει από τη χώρα του θανάτου στη χώρα της Ζωής και του Φωτός.
Τότε μόνο μπορώ να πω ότι πράγματι βίωσα τα πάθη, το δράμα του Γολγοθά και την Ανάσταση του Χριστού, όταν συμπάσχω και συνανασταίνομαι μαζί Του. Σ’ Αυτόν που μου χάρισε τη σωτηρία μου και μου δίδαξε το δρόμο προς τον Παράδεισο, ανήκει πάσα δόξα, τιμή και προσκύνηση εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
Του Πρωτοσυγκέλλου, Αρχιμανδρίτου Νεκταρίου Μουλατσιώτη
