Θα μπορούσε να ακουστεί παράλογο, αλλά κάποτε η Αφρική με τη νότια Αμερική αποτελούσαν μία Ήπειρο. Μπορεί ένας σεισμός να χωρίσει στα δύο τον κόσμο; Οι περισσότεροι θα μπορούσαν να πουν ότι ένας σεισμός αποτελεί τη σύγκρουση μιας ηπειρωτικής πλάκας με μία άλλη, βέβαια πρέπει πρώτα να προσδιορίσουμε τα είδη των πλακών.
Έχουμε την Ηπειρωτική πλάκα, η οποία μπορεί να έχει βάθος 300 km και την Ωκεανική πλάκα η οποία συνήθως είναι λεπτή, δηλαδή το πάχος της κυμαίνεται από 10 έως 100 km. Οι περισσότεροι σεισμοί προκαλούνται από τις άκρες αυτών των πλακών καθώς εκείνα τα σημεία ουσιαστικά αποτελούνται από σκληρά και μη ελαστικά υλικά που ‘τρίβονται’ μεταξύ τους. Όταν δύο πλάκες συγκρούονται, δημιουργούνται εντάσεις, οι οποίες εκτονώνονται στην επιφάνεια της γης με τη μορφή ενός σεισμού.
Για παράδειγμα, έχουν πραγματοποιηθεί μεγάλοι σεισμοί παλιότερα στη Χιλή, όπου συγκρουόταν η Ωκεανική πλάκα με την Ηπειρωτική πλάκα της Νότιας Αμερικής. Η διαφορά μεγέθους των πλακών, δηλαδή η σύγκρουση δύο διαφορετικών ειδών, προκαλούν σεισμούς μεγάλης έντασης.
Εστιάζοντας στο τι μπορεί να προκαλέσει, οι επιπτώσεις γίνονται πιο ορατές στις κατασκευές, επειδή αυτές προκαλούν τραυματισμούς και θανάτους ανθρώπων, καθώς και μεγάλες οικονομικές ζημιές. Οι άμεσες βλάβες προκαλούνται επειδή τα σεισμικά κύματα που διέρχονται από το βάθος της γης μετακινούνται προς την επιφάνεια της, δημιουργώντας στο έδαφος αυτό το ‘τρέμουλο’ που μπορεί να προκαλέσει κατολίσθηση θεμελίων και τοίχων. Πολλές φορές πρέπει να προσέχουμε και τις έμμεσες βλάβες που προκαλούνται, όπως πυρκαγιές κατά τη διάρκεια του σεισμού.
Το κυριότερο κομμάτι που θα ήθελα να εστιάσω όμως είναι ο ανθρώπινος παράγοντας. Οι σεισμοί γενικότερα προκαλούν τον πανικό και τον φόβο σε αρκετούς από εμάς, έχοντας διάρκεια ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Σε στιγμές πανικού και υπερδιέγερσης πρέπει να κοιτάμε με λογική να βοηθήσουμε οποιαδήποτε ανθρώπινη ζωή υπάρχει γύρω μας, συμπεριλαμβανομένης και της δικής μας.
Αν υπάρχει χρόνος και θεωρείτε ότι προλαβαίνετε να τρέξετε σε έναν εξωτερικό χώρο, τότε κάντε το, εκτιμώντας βέβαια την κατάσταση των δεδομένων σας. Απομακρυνθείτε από δέντρα, κτήρια, ηλεκτρικά καλώδια, κολώνες, πινακίδες και τα λοιπά. Αν αισθανθείτε οποιαδήποτε σεισμική δόνηση και δεν προλαβαίνετε να τρέξετε σε κάποιο εξωτερικό χώρο, πρέπει να μπείτε αμέσως κάτω από ένα γραφείο ή από ένα γερό τραπέζι, και να είστε μακριά από παράθυρα, καθρέφτες και αντικείμενα που μπορεί να πέσουν. Ο σεισμός είναι ένα φαινόμενο το οποίο δεν προειδοποιεί, οπότε πρέπει να είμαστε σε επαγρύπνηση, έτσι ώστε στην πιθανότητα μετασεισμών να προλάβουμε να καταφύγουμε σε εξωτερικό περιβάλλον αμέσως.
Το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού αστεροσκοπείου καταγράφει και διαθέτει δίκτυο σεισμογράφων σχεδόν σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο, έτσι θεωρείται μία πολύ αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης σχετικά με το μέγεθος, το επίκεντρο και το χρόνο εκδήλωσης ενός σεισμού. Σχεδόν τα ¾ των ανθρώπων στον 20ό αιώνα έχουν χάσει τη ζωή τους λόγω των καταστροφικών φαινομένων και περίπου 2,7 εκατομμύρια έχουν πεθάνει από σεισμούς. Πρέπει λοιπόν να προσέχουμε βάζοντας προτεραιότητες και επιβάλλοντας τη λογική κατά τη διάρκεια και μετά από έναν σεισμό.
Αποστόλου Χρήστος
Φοιτητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Λάρισας
