Διαλέγομαι, κατά τη γνώμη μου δεν θα πει (απλώς) συζητώ, και πολύ λιγότερο αντιδικώ· όταν κανείς αντιδικεί, δεν διαλέγεται. Διαλέγομαι θα πει συζητώ υπό όρους, με προϋποθέσεις και με επιδιώξεις. Και αυτοί οι όροι πρέπει να είναι παιδαγωγικοί όροι. Τότε ο διάλογος είναι πραγματικός. Τότε πλησιάζει τις γενεές· δεν τις διαχωρίζει.
Διάλογος είναι κατά τη δική μου γνώμη να παραδεχτείς ότι η αλήθεια είναι πολλαπλή. Ότι είναι ανέφικτη η πλήρης αλήθεια. Και πρέπει να φωτιστεί από πολλές πλευρές, για να τη συλλάβει κανείς. Επομένως, έχει ανάγκη αυτή από τον έλεγχο του άλλου, από τη δοκιμασία τού άλλου· τον χρειάζεται τον άλλο η αλήθεια. Όταν λες ότι κατέχεις εσύ την αλήθεια μόνος σου και δεν χρειάζεσαι τον άλλο, είσαι δογματικός, δεν είσαι κριτικός νους.
Έπειτα, πρέπει να παραδεχτεί κανείς ότι για να πλησιάσει τον άλλον, ένας μόνος τρόπος υπάρχει: να τον πείσει. Του διαλόγου μέθοδος είναι μόνο η πειθώ. Δεν είναι η γοητεία, ούτε η απάτη· η πειθώ είναι. Είπα και πιστεύω στον αληθινό διάλογο. Στον διάλογο δεν πάμε να σώσουμε τις ιδέες μας· πάμε να σώσουμε την αλήθεια. Ποια αλήθεια; Αυτήν που πιστεύουμε.
Λέγω λοιπόν ότι είναι δυστυχώς λίγοι αυτοί που διαλέγονται. Αλλά πρέπει να τους κάμουμε περισσοτέρους. Τότε θα σώσουμε και τον άνθρωπο και το σχολείο.
Ε.Π. ΠΑΠΑΝΟΥΤΣΟΣ
(Από τη συνέντευξή του για το μέλλον τού σχολείου)
Εφημ. “ΤΑ ΝΕΑ”, 11-5-1981
ΓΝΩΜΗ: «Οι πεπαιδευμένοι διαλέγονται· οι απαίδευτοι διαπληκτίζονται»!
ΣΗΜ. Σύμφωνα με τον Ε. Παπανούτσο ο διάλογος πρέπει να γίνεται με παιδαγωγικούς όρους· αλλιώς, δεν είναι καν διάλογος. Για να δείτε πόσο απέχουν από το διάλογο οι σύγχρονες ελληνικές συζητήσεις (πολιτικές, τηλεοπτικές και άλλες), διαβάστε στη συνέχεια το θέμα για τους «παιδαγωγικούς όρους ενός γόνιμου διαλόγου». Στην πατρίδα τού Σωκράτη είναι κρίμα που οι υποτιθέμενοι διάλογοι γίνονται με φανατισμό, με εγωισμό, με ανισοτιμία, και γενικά με τέτοιον τρόπο, ώστε να μοιάζουν με ένα μη οργανικό σύνολο (άθλιων) μονολόγων. Είπα πιο πάνω «συζητήσεις», αλλά οι περισσότερες συναντήσεις τών Ελλήνων κάθε άλλο παρά συζητήσεις στοιχειοθετούν. Γιατί «συζήτηση» σημαίνει «συνεξέταση», «συνέρευνα», κάτι που στην πράξη δεν γίνεται ως επί το πλείστον.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΤΟΙΚΟΣ
Παιδαγωγικοί όροι ενός γόνιμου διαλόγου
* 1. Ισοτιμία
2. Ταπεινοφροσύνη
3. Ειλικρίνεια (=αγάπη τής αλήθειας)
4. Αλληλοσεβασμός
5. Ευθύτητα
* 6. Αποφυγή ειρωνείας
* 7. Απλότητα
* 8. Καταδεκτικότητα – «προσήνεια»
* 9. Ενθάρρυνση
* 10. Ηπιότητα
* 11. Δημοκρατικότητα
* 12. Αμεροληψία
13. Ενημέρωση συνομιλητή σε περίπτωση άγνοιας
14. Ευγένεια
15. Απουσία ισχυρογνωμοσύνης
* 16. Καλοσύνη
* 17. Απουσία προκαταλήψεων
* 18. Πλουραλισμός (=δυνατότητα να ακούγονται όλες οι απόψεις)-πολυφωνία
19. Σοβαρότητα
20. Ωριμότητα
* 21. Αισιοδοξία
* 22. Επιείκεια
* 23. Χιούμορ
24. Υπομονή και επιμονή (για το πλησίασμα της αλήθειας).
ΣΗΜ. Οι κατεξοχήν παιδαγωγικοί όροι σημειώθηκαν με αστερίσκο.
Ακολουθήστε το tameteora.gr στο Google News!
