Του Σεβ. Μητροπολίτου κ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΜΟΥΣΤΑΚΑ
Kαί πάλιν ἐφέτος μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ ἡ εὐκλεής πόλη τῶν Ἰωαννίνων, λάμπουσα ἀπό χαρά καί καυχόμενη, γιορτάζει τόν ἅγιό της, τόν πανεύφημο, τόν πολυφημισμένο, τόν θεόβρυτο καί θεόφρονα Νεομάρτυρα Γεώργιο.
Τί εἶναι γιά τά Ἰωάννινα ὁ Νεομάρτυρας; Τήν ἀπάντηση θά μᾶς τήν δώσουν οἱ ὑμνογράφοι του.
Εἶναι τό ἐγκαλώπισμα, τό στολίδι τους˙ εἶναι τό κλέος, ἡ δόξα τους˙ εἶναι τό ἀγλάϊσμα,
τό κόσμημα καί ἡ τιμή τους˙ εἶναι ὁ ἔφορος, ὁ ἐπόπτης τους, εἶναι ὁ ἀντιλήπτωρ, ὁ ὑπερασπιστής καί βοηθός τους˙ εἶναι ὁ μέγας φρουρός καί φύλακάς τους˙ εἶναι τό θεϊκό ἑδραίωμα, τό θεϊκό θεμέλιό τους. Εἶναι ὁ Πολιοῦχος καί ὁ Προστάτης τους!
Εἶναι ὁ ἅγιος πού μέ θλίψεις πολλές, κακουχίες ὄχι λιγότερες, φτώχεια καί ὀρφάνια ὅδευσε τήν ἐπίγεια ζωή του.
Εἶναι ὁ ἅγιος τῆς ὑπομονῆς ὁ Νεομάρτυρας καί σ’ αὐτήν μᾶς προτρέπει, γιατί ὡς Πολιοῦχος λυπᾶται γιά τούς ἀνθρώπους, πού διαρκής μέριμνά τους εἶναι ἡ διάπραξη τῆς ἁμαρτίας καί κανένας ἐσωτερικός πόθος δέν τούς ὁδηγεῖ στή μετάνοια καί στήν ἐπιστροφή στό Θεό. Ὁ ἅγιος ἦταν φιλόχριστος, γι’ αὐτό καί ὡς Πολιοῦχος καί Προστάτης αὐτοῦ τοῦ λαοῦ εἶναι φιλόστοργος! Τιμήθηκε ἰδιαίτερα ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό καί ὡς ἀντιλήπτορας συναντιλαμβάνεται, καταλαβαίνει τίς πονεμένες ψυχές (καί ποιός δέν πονάει;) καί πρε-
σβεύει (3) γιά ὅλους πού τόν ἐπικαλοῦνται, γιατί τόν ἀγαποῦν καί τόν θεωροῦν δικό τους.
Τά Ἰωάννινα, φιλοξενώντας τόν ἅγιο Νεομάρτυρα, φιλοξενοῦν τόν Ἴδιο τόν Ἰησοῦ Χριστό. Ὁ ἅγιος εἶχε ἐνάρετο βίο, ἔλαμπε ἡ ζωή του, γιατί εἶχε μέσα του τή χάρη τοῦ Θεοῦ (4)
Ἱκετεύει τόν Ἰησοῦ Χριστό κυρίως καί πρωτίστως νά ἔχουμε ὅλοι πόθο Θεοῦ. Ἅμα δέν ὑπάρχει πόθος γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό, ὅλα στή ζωή μας εἶναι περιττά καὶ ἀνούσια.
Δέν ὑπάρχει τίποτε, πού δέν μπορεῖ νά τό νικήσει ὁ πόθος τοῦ Θεοῦ, διδάσκει ὁ ἅγιός μας μέ τόν βίο καί τήν πολιτεία του. Γι’ αὐτό ἄς ἔχουμε πόθο καί ζῆλο γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό. Ὁ Νεομάρτυρας ἦταν μαθητής καί φίλος τοῦ Χριστοῦ ποθητικότατος˙ ἄς γίνουμε κι’ ἐμεῖς συμμαθητές του.
Ἄς ἀγαπήσουμε τόν Σωτήρα μας˙ γιατί αὐτή ἡ ἀγάπη θά μειώσει τήν ἐπιθυμία γιά τά γήϊνα καί φθαρτά. Ὁ Μέγας Βασίλειος ὑπογραμμίζει πώς, ὅταν ὁ ἄνθρωπος μέ τή ζωή του ἀγνοεῖ τήν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ καί ζεῖ σάν νά μήν ὑπάρχει Θεός, δολοφονεῖ τήν ψυχή του.5Ἀντίθετα εἶναι γνώρισμα κάθε ψυχῆς πού ἀγαπᾶ τόν Θεό καί ζεῖ γιά τόν Θεό νά ὑποτάσσει χάριν τοῦ Θεοῦ κάθε φθαρτό καί ἐφήμερο.6Ζωή γιά τόν ἄνθρωπο εἶναι ὁ Θεός, «στέρησις δέ τῆς ζωῆς θάνατος»(7)
Θάνατος πνευματικός, θάνατος αἰώνιος.
Ὁ Νεομάρτυρας μέ τή ζωή καί τό μαρτύριό του μᾶς διδάσκει πώς ὁ ἄνθρωπος εἶναι πλασμένος νά γίνει θεός κατά χάρη καί νά λάβει ὡς ἔπαθλό του τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Καί μᾶς καλεῖ ὅλους νά ζήσουμε χριστομίμητο καί θεάρεστο βίο, ὥστε νά εἴμαστε συμπολῖτες μαζί του στόν Παράδεισο, μέσα στό φῶς τοῦ Θεοῦ.
Ὁ ἅγιός μας Γεώργιος εἶναι ὁ πνευματικός μας καθρέφτης. Καί μάλιστα πολύ καλύτερος καί χρησιμότερος ἀπό τόν καθρέφτη τοῦ σπιτιοῦ μας, κατά τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο. Γιατί, ὅταν κυττάξουμε μιά μόνον, ἔστω, φορά τόν ἑαυτό μας σ’ αὐτόν τόν πνευματικό καθρέφτη, θά διακρίνουμε τήν ἀσχήμια τῆς ψυχῆς μας. Κι ἅμα εἴμαστε καλοπροαίρετοι θά προσπαθήσουμε νά διορθωθοῦμε, (8) θά προσπαθήσουμε νά μιμηθοῦμε τόν Νεομάρτυρα.
Γιά νά φθάσουμε ὃμως μέχρι σ’ αὐτό τό πνευματικό ὕψος, θά πρέπει νά λυγίσουμε τά γόνατα καί νά πάρουμε τή χάρη τοῦ Θεοῦ μέ τήν ἐξομολόγηση. Ταπεινώνεται ὁ πιστός ἐνώπιον τοῦ Πνευματικοῦ γιά τίς ἁμαρτίες του. Καθαρίζει ἡ ψυχή του καί ἀπό σπήλαιο ληστῶν γίνεται σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ, μέσα στήν ὁποία διαρκῶς γεννιέται, μεγαλώνει, σταυρώνεται, ἀνασταίνεται ὁ Ἰησοῦς Χριστός.
Ἔτσι ὁ πιστός ὑψώνεται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί γίνεται υἱός τῆς βασιλείας Του, κατά χάρη θεός.
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος χρησιμοποιεῖ καὶ μία ἄλλη ἐπίσης πολὺ ὡραία εἰκόνα. Ἡ ψυχή τοῦ Νεομάρτυρα, λέει, εἶναι τό ἅρμα τοῦ Θεοῦ, τόν Ὁποῖον ὁ ἅγιος ὁδηγεῖ πρός τόν οὐρανό. Αὐτό πού δώρησε ὁ Θεός στούς ἀγγέλους, τό ἴδιο χάρισε καί στούς ἀνθρώπους. Στούς ἀγγέλους λοιπόν καί στούς ἁγίους ἀναπαύεται ὁ Θεός, ἀλλά σέ μᾶς τούς ζῶντες κατοικεῖ! Ἐμεῖς εἴμαστε ὁ ναός τοῦ Θεοῦ. (9)
Ὑπέροχη εἰκόνα! Καί σ’ αὐτόν τόν ναό τῆς ὑπάρξεώς μας ἔνοικος εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Ὅταν ὁ πιστός κοινωνεῖ Σώματος καί Αἵματος Χριστοῦ, σύσσωμος καί σύναιμος Χριστοῦ ὄντας, μετέχει ἀπό τόν παρόντα χρόνο στήν ἁγία αἰωνιότητα τοῦ Θεοῦ, γιατί ζεῖ μέσα του ὁ Ἰησοῦς Χριστός, (10) πού εἶναι ἡ αἰώνια Ζωή!
Ὁ Νεομάρτυράς μας, ἀνθρωπίνως, ἦταν μικρός καί ἀσήμαντος, ὀλιγόλογος καί σεμνός. Καί ὅμως ὁ Θεός «τά μωρά τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ἵνα τούς σοφούς καταισχύνῃ, καί τά ἀσθενῆ τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεός ἵνα καταισχύνῃ τά ἰσχυρά…». (11) Ἡ καταγωγή του δέν τόν ἐμπόδισε νά γίνει οὐράνιο πνευματικό λουλούδι, πού τό μοσχοβόλημά του εὐωδιάζει τήν πόλη τῶν Ἰωαννίνων. Ἄς γίνει ἡ ζωή τοῦ ἁγίου μας πρότυπο ζωῆς καί σέ μᾶς. Νά ζωγραφίσουμε τήν ὀμορφιά τῆς ψυχῆς του καί στή δική μας ψυχή.
Ὁ Γεώργιος ἦταν ἁγνὸς καὶ σεμνὸς ψυχῇ τε καί σώματι. Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος τονίζει πώς ἅγιος εἶναι αὐτός πού πιστεύει χωρίς μέσες λύσεις στόν Ἰησοῦ Χριστό.
Ἅγιος εἶναι αὐτός πού ἔχει καθαρή καί ἀνεπίληπτη ζωή.(12)
Ἅγιος εἶναι αὐτός πού ἔχει στήν ψυχή του τό Ἅγιο Πνεῦμα καί ἡ ὅλη διαγωγή του γίνεται γνωστή στήν κοινωνία μέσα στήν ὁποία ζεῖ ἀπό τά καλά ἔργα πού διαπράττει.(13)
Τά ἔργα αὐτά ἁπλὰ δηλώνουν τή διάρκεια τῶν σχέσεων τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό.
Ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ μέγας τονίζει πώς κάθε μάρτυρας καί συνεπῶς καί ὁ Νεομάρτυράς μας Γεώργιος εἶναι ναός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀφοῦ ἔχει ὡς ἔνοικο τή χάρη τῆς Ἁγίας Τριάδος. (14) Ὁ ἄνθρωπος τῆς χάρης εἶναι ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, πού πορεύεται σύμφωνα μέ τό θεῖο θέλημα καί ἐπιβεβαιώνει τήν πίστη καί τήν εὐσέβειά του μέ τά καλά ἔργα.
Στὸν πνευματικό του ἀγώνα ὁ ἄνθρωπος δὲν εἶναι ποτὲ μόνος, γιατί ἐνισχύεται ἀπὸ τὸν Θεὸ, ὑπογραμίζει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσοστομος15. Ἐξάλλου τὸ ἔργο τῆς σωτηρίας εἶναι κοινὸ κατόρθωμα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς ἀρετῆς τοῦ ἀνθρώπου. Ἂν ἦταν μόνο ἀπὸ τὴν ἀγάπη
τοῦ Θεοῦ, ἔπρεπε ὅλοι νὰ σωθοῦν˙ ἂν πάλι ἦταν μόνο ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη ἀρετὴ, θὰ ἦταν περιττὰ ὅλα τὰ γεγονότα τῆς θείας οἰκονομίας, κατὰ τὸν ἴδιο ἅγιο Πατέρα (16).
Ὁ πνευματικός ἀγώνας σίγουρα εἶναι σκληρός καί μάλιστα σέ μιά ἐποχή, κατά τήν ὁποία ἰσχύει τό γραμμένο στήν Ἀποκάλυψη˙ «ἄς συνεχίσει ὁ ἄδικος νά ἀδικεῖ, ὁ ἀκάθαρτος τά ἀκάθαρτα ἔργα του˙ ἄς συνεχίσει ὁ δίκαιος νά κάνει τό δίκαιο, κι ὁ ἅγιος τήν ἁγιοσύνη του».17 Γιατί σ’ αὐτή τήν ἐποχή «θά φανεῖ ἡ ὑπομονή καί ἡ πίστη ὅσων ἀνήκουν στό
λαό τοῦ Θεοῦ καί πιστεύουν στόν Ἰησοῦ». (18)
Ἄς μήν λησμονοῦμε, ὅμως, πώς πάνω ἀπό μᾶς εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός καί ὁ ἅγιός μας. Ὁ Ἰησοῦς Χριστός δέν ἐγκατέλειψε, οὔτε ξέχασε σέ ὅλες τίς φάσεις τοῦ μαρτυρίου του τόν ἅγιο. Ἀπεναντίας, τόν ἐνδυνάμωσε. Ὅπως, λοιπόν, ὁ Θεάνθρωπος ἐνδυνάμωσε τόν Νεομάρτυρά μας μέ τό παράδειγμά Του, ἔτσι καί ὁ ἅγιός μας δυναμώνει καί τή δική μας πίστη μέ τό παράδειγμά του!
Ὁ Νεομάρτυράς μας Γεώργιος εἶναι μιμητής τοῦ Πάθους τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Βιώνει τή ζωή τοῦ Κυρίου του. Στή ζωή του ἐπαναλαμβάνεται ἡ ζωή τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, γιατί εἶναι μιμητής τοῦ Κυρίου. Καί ἡ μίμηση αὐτή συνιστᾶ στήν οὐσία τόν χριστιανό. Σήμερα τίποτε ἄλλο δέν σκανδαλίζει τούς ἀνθρώπους ὅσο ἡ ἔλλειψη τῆς ἀγάπης. Ἡ ἀγάπη ὁδηγεῖ τόν πιστό στή μίμηση τῆς ζωῆς τοῦ ἁγίου μας καί μέσῳ τοῦ ἁγίου τῆς ζωῆς τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Δέν πείθουν πιά τά σημεῖα καί τά θαύματα καί τά κηρύγματά μας. Τό μόνο πού πείθει σήμερα τούς ἀνθρώπους εἶναι ἡ ζωή μας. Καί πρός αὐτή τήν κατεύθυνση ἄς κινούμαστε ὅλοι μας. Ὁ ἅγιος Νεομάρτυρας Γεώργιος εἶναι ὁ πνευματικός μας καθρέφτης, ἀλλά καί τό πρότυπό μας στήν πρός Ἀνατολάς πορεία μας.
Εἶναι τό ἀστέρι τῆς πόλεως τῶν Ἰωαννίνων ὁ ἅγιός μας, πού, φωτίζοντας, μᾶς ὁδηγεῖ πρός τόν Ἥλιο τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, τόν Ἰησοῦ Χριστό. Στήν πορεία μας αὐτή πρός τήν ποθεινή πατρίδα θά διψάσουμε ἀσφαλῶς, ὅπως στήν ἔρημο ὁ Ἰσραηλιτικός λαός. Θά μᾶς δροσίζει ὅμως ὁ Προστάτης μας ἅγιος, γιατί κι ἐκεῖνος, ὅπως λέει σέ μιά του ὁμιλία ὁ μέγας Βασίλειος,19 ὅπως ὅλοι οἱ ἅγιοι, εἶναι τό ὕδωρ τό ζῶν.
Ἡ ζωή του εἶναι μιά ἀνεξάντλητη πνευματική διδασκαλία. Μιά πηγή μέ κρυστάλλινο νερό. Εἴθε ἡ διδασκαλία αὐτή τῆς ζωῆς του νά γεμίσει τόν μέσα τῆς ψυχῆς μας κόσμο. Καί εἴθε τό κρυστάλλινο αὐτό νερό νά δροσίσει τίς φλογισμένες μας καρδιές μέχρις ὅτου, ειραγωγώντας τες ὁ ἴδιος ἀπό ἰδιαίτερη ἀγάπη πρός ἐμᾶς, τίς παραδώσει στόν Σωτήρα μας Ἰησοῦ Χριστό, πού εἶναι τό ἀληθινό ὕδωρ τό ζῶν, ὁ Ἥλιος τῆς Δικαιοσύνης, ὁ Παράδεισός μας. Ἀμήν.
1 Ἐκφωνήθηκε στίς 17.1.2011 στά Ἰωάννινα στόν Ἱερό Ναό τοῦ Νεο-
μάρτυρα Γεωργίου.
2 Φιλόχριστος Ἰωαννίτης καί μοναχός Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης.
3 Ἰωάν. Χρυσοστόμου, Εἰς Γέν. Ὁμ. 24,3 PG 53, 210.
4 Ἰωάν. Χρυσοστόμου, Εἰς Ματθ. Ὁμ. 46, 3, PG 58, 479.
5 Ὁμιλία 13, Προτρεπτική εἰς τό ἅγιον βάπτισμα, PG 31, 424C: «Θεοῦ
γάρ ἄγνοια θάνατός ἐστι ψυχῆς».
6 Γρηγορίου Θεολόγου, Λόγος 18, 10, PG 35, 997.
7 Γρηγορίου Θεολόγου, Ὁμιλία ὅτι οὐκ ἐστιν αἴτιος τῶν κακῶν ὁ Θεός,
7, PG 35, 345.
8 Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Εἰς Ματθ. Ὁμ. 4, 8, PG 57, 49.
9 Περί κατανύξεως καί ἐλεημοσύνης, 1, PG 50, 645-646
10 Γαλ. 2,20.
11 Α΄ Κορ. 1, 27-28. Βλ. καί Τροπάριο Προσομοίων Ἑσπερινοῦ, Ἠπειρω-
τικόν Λειμωνάριον, σ. 10: «σύ γάρ (Χριστέ) τά τοῦ κόσμου, ἀσθενῆ
ἐξέλεξας, καί ἤσχυνας δι’ αὐτῶν, νοῦν τόν μετέωρον».
12 Εἰς Ἐφεσ. Ὁμ. 1, 1, PG 62, 12.
13 Εἰς Ἑβρ. Ὁμ. 17, 4, PG 63, 133.
14 Πρός Σεραπίωνα, Ι, PG 26, 600 Β.
15 Εἰς Ματθ. Ὁμ. 82, 4, PG 58, 742.
16 Εἰς Ἐφεσ. Ὁμ. 1, 2, PG 62, 19.
17 Ἀποκ. 22,11.
18 Ἀποκ. 14,12 βλ. καί 13,10.
19 Εἰς Ψαλμ. 28, 4, PG 29, 292.
