Το φασκόμηλο είναι ένα αρωματικό φυτό διεθνούς αναγνώρισης, που έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως ανά τον κόσμο τόσο στη μαγειρική όσο και στην παραδοσιακή ιατρική. Στην Ασία και τη Λατινική Αμερική, έχει αξιοποιηθεί ως γιατροσόφι για τη θεραπεία διαφόρων διαταραχών ήπιων καθώς και πιο σοβαρών όπως επιληπτικές κρίσεις, έλκη, ουρική αρθρίτιδα, ρευματισμοί, φλεγμονή, ζάλη, διάρροια και υπεργλυκαιμία ενώ στη Γηραιά Ήπειρο, αποτέλεσε γιατρικό της ήπιας δυσπεψίας (όπως η καούρα και το φούσκωμα), της υπεριδρωσίας, γνωστικών διαταραχών που σχετίζονται με την ηλικία και φλεγμονών στο ρινοφάρυγγα και το δέρμα.
Τα τελευταία χρόνια, διεξάγεται πλήθος ερευνών για την τεκμηρίωση των ευεργετικών ιδιοτήτων του φασκόμηλου στην υγεία. Τα ευρήματά τους έχουν αποκαλύψει ένα ευρύ φάσμα φαρμακολογικών δραστηριοτήτων όπως αντικαρκινικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές, αντιμικροβιακές, ενισχυτικές της μνήμης και άλλες ιδιότητες, τις οποίες οφείλει στην υψηλή του περιεκτικότητα σε ενώσεις όπως αλκαλοειδή και γλυκοσιδικά παράγωγα και φαινολικές ενώσεις (π.χ. κουμαρίνες, φλαβονοειδή, τανίνες).
Το φασκόμηλο συνδυάζει πολλές ευεργετικές ιδιότητες. Ας τις γνωρίσουμε:
1. Αντικαρκινική δράση
Μελέτες σε πειραματόζωα έχουν δείξει ότι η κατανάλωση ροφήματος φασκόμηλου απέτρεψε την έναρξη καρκινογένεσης στο παχύ έντερο. Το εκχύλισμα φασκόμηλου έχει παρουσιάσει παρόμοια αντικαρκινική δράση σε κυτταρικό επίπεδο και στην περίπτωση άλλων καρκίνων όπως του μαστού, του τραχήλου της μήτρας, του λάρυγγα, του στόματος αλλά και του μελανώματος.
Την αντικαρκινική του δράση οφείλει κυρίως στο φλαβονοειδές ροσμαρινικό οξύ, το οποίο αναστέλλει την ανάπτυξη διαφόρων καρκινικών κυττάρων στον άνθρωπο, συμπεριλαμβανομένου του αδενοκαρκινώματος του μαστού, του καρκινώματος του παχέος εντέρου κ.α.
2. Αντιοξειδωτικές ιδιότητες
Το οξειδωτικό στρες διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην έναρξη και εξέλιξη διαφόρων ασθενειών όπως ο καρκίνος, οι καρδιοπάθειες, ο διαβήτης και νευρολογικές παθήσεις. Τα φυσικά αντιοξειδωτικά του φασκόμηλου προστατεύουν τα κύτταρα και μπορούν να αντισταθμίσουν την βλάβη των ιστών που προκαλείται από το οξειδωτικό στρες. Έρευνα έδειξε ότι προσθήκη εκχυλίσματος φασκόμηλου στο νερό αρουραίων αύξησε την αντίσταση των ηπατικών τους κυττάρων έναντι του οξειδωτικού στρες. Τα πιο αποτελεσματικά αντιοξειδωτικά συστατικά του φασκόμυλου αποτελούν η καρνοσόλη, το ροσμαρινικό οξύ και το καρνοσικό οξύ.
3. Αντιφλεγμονώδης δράση
Η φλεγμονή και ο πόνος είναι τα δύο κύρια συμπτώματα που εμφανίζονται ως απόκριση στις βλάβες των ιστών. Μολονότι τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα εξακολουθούν να αποτελούν τη βασική φαρμακευτική επιλογή για την αντιμετώπιση αυτών των συμπτωμάτων, η χρήση τους συνοδεύεται από δυσάρεστες παρενέργειες όπως γαστρεντερικές και καρδιαγγειακές επιπλοκές.
Φαρμακολογικές μελέτες που αναζητούν ηπιότερες εναλλακτικές, έχουν διαπιστώσει ότι το φασκόμηλο έχει αντιφλεγμονώδη και αντιεπιληπτική δράση, ενώ έχει αποδειχθεί ότι βοηθά στον έλεγχο του νευροπαθητικού πόνου κατή την περιφερική νευροπάθεια που προκαλείται από τη χημειοθεραπεία.
Το φασκόμηλο χρησιμοποιείται ευρέως ως έγχυμα η αφέψημα σε γαργάρες στην περίπτωση πονόλαιμου από φλεγμονή στον λάρυγγα ή βρογχίτιδα.
4. Αντισηπτική δράση
Αρκετά στοιχεία υποστηρίζουν τις αντιμικροβιακές ιδιότητες του φασκόμηλου. Το αιθέριο έλαιο και το αιθανολικό εκχύλισμά του εμφανίζουν ισχυρή βακτηριοκτόνο δράση έναντι παθογόνων όπως τα Bacillus cereus και Staphylococcus epidermidis. Επιπροσθέτως, στο φασκόμηλο έχουν αποδοθεί αντιμυκητιασικές και αντι-ελονοσιακές ιδιότητες.
5. Ενισχύει τη γνωστική λειτουργία
Υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι το φασκόμηλο ενισχύει τη γνωστική ικανότητα και τη μνήμη. Δοκιμές σε πειραματόζωα έχουν δείξει ότι το εκχύλισμα φασκόμηλου αυξάνει τη διατήρηση της μνήμης. Το ροσμαρινικό οξύ που περιέχει φάνηκε να βελτιώνει τη γνώση σε υγιείς αρουραίους, ενώ απέτρεψε την απέτρεψε τον εκφυλισμό της ικανότητας μάθησης και της μνήμης εξαιτίας του διαβήτη.
Κλινικές δοκιμές έχουν διαπιστώσει ότι το αρωματικό βότανο ενίσχυσε τη γνωστική απόδοση τόσο σε υγιείς συμμετέχοντες όσο και σε ασθενείς με γνωστική εξασθένιση, άνοια ή νόσο του Αλτσχάιμερ.
