Παρουσιάστηκε σήμερα το απόγευμα στην αίθουσα «Νίτσας Λιάπη» στην Καλαμπάκα ο τόμος «Τέμπλον» – Άγιες μορφές, αόρατες πύλες τπίσης – 20ός και 21ος αιώνας».
Την παρουσίασή του στο κοινό της Καλαμπάκας έκανε ο Χρήστος Φ. Μαργαρίτης – Μηχανικός παραγωγής ΕΜΠ, ιστοριοδίφης με τη βοήθεια του Αλέξανδρου Γ. Μακρή – Οικονομολόγου και συλλέκτη Έργων Τέχνης.
Οι προαναφερθέντες είναι οι διοργανωτές της σχετικής Έκθεσης που πραγματοποιείται από το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη και την MVN Consultants στη Θεσσαλονίκη με πολύ μεγάλη επιτυχία από τον περασμένο Οκτώβριο.
Αναφερθείς στην έκθεση ο κ. Μαργαρίτης είπε ότι επιχειρείται μια ανάγνωση του τέμπλου ως σύνθετη λατρευτική, καλλιτεχνική και πολιτισμική αναπαραστάση, παρακολουθώντας την εξέλιξή του μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα ναών από τον 19ο αιώνα έως σήμερα.
Ενενήντα επτά εκθέματα που συνδέονται άρρηκτα με το «Τέμπλο», όπως βημόθυρα και θύρες παραβημάτων, δεσποτικές εικόνες, σχέδια και ανθίβολα για δεσποτικές εικόνες και εικόνες επιστυλίου (αποστολικών, δωδεκαόρτου), για επιστέψεις (Εσταυρωμένος και λυπηρά) κ.ά., δημιουργίες των καταξιωμένων καλλιτεχνών Στ. Αλμαλιώτη, Κ. Αρτέμη, Σπ. Βασιλείου, Γ. Γλιάτα, Ν. Εγγονόπουλου, Γ. Καρούσου, Φ. Κόντογλου, Ρ. Κοψίδη, Μ. Ματσάκη, Κ. Παρθένη, Δ. Πελεκάση και Π. Ρέγκου, συγκροτούν ένα πανόραμα της νεοελληνικής θρησκευτικής ζωγραφικής.
Επιπλέον, εκτίθενται σχέδια των Ν. Ανδραβιδιώτη, Γ. Νομικού και Ε. Στίκα για ξυλόγλυπτα τέμπλα, που σμίλεψαν οι ξυλογλύπτες Θ. Νομικός και μέλη της οικογένειας Ανδραβιδιώτη, ξυλόγλυπτα κιονόκρανα και θωράκια, έργα των ιδίων, ένα σύνολο εργαλείων ξυλογλυπτικής για εκπαιδευτικούς σκοπούς, καθώς και το βημόθυρο «Ζήτημα χρόνου» που δημιούργησε ειδικά για την έκθεση ο Στέλιος Φαϊτάκης.
Το ξυλόγλυπτο του Καστρακίου
Στον τόμο «Τέμπλον» υπάρχει αναφορά και στο ξυλόγλυπτο τέμλο του Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Καστράκι από τον Συντηρητή Έργων Τέχνης Αιμιλιανό Χ. Γκέκα, ο οποίος αναφέρθηκε στην εκδήλωση περιληπτικά στο κείμενό του.
Σύμφωνα με όσα γράφει ο κ. Γκέκας, ο ναός χρονολογείται, µε βάση τις τοιχογραφίες του Ιερού, στα µέσα του 14ου αι., ενώ αξιόλογες τοιχογραφίες του 17ου αιώνα κοσµούν τον υπόλοιπο Ναό. Το ξύλινο τέµπλο του καταλαµβάνει το κεντρικό και βόρειο κλίτος, µιας και ο χώρος του διακονικού δεν είναι ανοιχτός από τον κυρίως ναό. Αν και στο σύνολο δεν σώθηκε κτητορική επιγραφή αποτελεί ένα πολύ αξιόλογο και σχεδόν ακέραιο έργο, µε χαρακτηριστικά γνωρίσµατα πρωιµότητας.
Το τέµπλο του Καστρακίου χαρακτηρίζουν η λιτότητα της σύνθεσης, το χαµηλό ανάγλυφο, η επανάληψη των διακοσµητικών θεµάτων, η ύπαρξη φυτικών και η απουσία ζωικών µορφών στη διακόσµηση, η έλλειψη διάτρητης τεχνικής, η µικρογραφική εκτέλεση των γραπτών µεταλλίων, οι ιχθυόσχηµες µορφές των δελφίνων και η µεγάλη επίστεψη του Σταυρού.
Πολλά από αυτά τα στοιχεία εµφανίζουν συγγένεια, τόσο προς παρόµοια τέµπλα γειτονικών, όσο και αποµακρυσµένων περιοχών. Υπέρθυρα µε γραπτό διάκοσµο συναντούµε και στο τέµπλο του καθολικού της µονής Βαρλαάµ, ενώ παράλληλα, ο Σταυρός των Λυπηρών είναι ίδιος µε αυτόν του καθολικού της Μονής Βυτουµά. Η ύπαρξη κοινών στοιχείων µε άλλα τέµπλα της περιοχής δείχνει να φιλοτεχνήθηκε από κάποιο τοπικό εργαστήριο. Εξαίρεση αποτελεί, βέβαια, η µοναδική ίσως, σωζόµενη ύπαρξη των µεταλλίων µε το εικονογραφικό θέµα «Άνωθεν οι Προφήται» ως συµπλήρωµα του γλυπτού διακόσµου. Το γεγονός αυτό αυξάνει την σπουδαιότητά του και σε συνδυασµό µε την σπανιότητα των διακοσµητικών του στοιχείων δίνει µεγαλύτερη αξία, όχι µόνο στο ίδιο αλλά ακόµα και σ’ αυτό το µνηµείο.
Παραβρισκόμενοι
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων κληρικοί, νοναχοί και μοναχές, οι Αντιδήμαρχοι Καλαμπάκας Λίλα Μπαντέκα-Νάνη και Δημήτρης Βουρλίτσης και ο Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Καστρακίου Περικλής Γιάννης.
Εκ μέρους του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σταγών και Μετεώρων κ. Θεοκλήτου ( οποίος αναχώρησε εκτάκτως για τη Θεσσαλονίκη) χαιρέτισε την εκδήλωση ο Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδας Μετεώρων Αρχιμ. Δομέτιος Ντελλής, ο οποίος συγχάρηκε όλους όσοι κοπίασαν για την έκδοση του παρουσιαζόμενου τόμου και την έκθεση της Θεσσαλονίκης. Τόνισε επίσης ότι η περιοχή μας έχει περίτεχνα τέμπλα σε ναούς και μοναστήρια, αναφέροντας ιδιαίτερα αυτά της Ιεράς Μονής Αγίου Στεφάνου και της Βασιλικής.
Ακολουθήστε το tameteora.gr στο Google News!
