Αφιέρωμα στην Ποιητική Συλλογή «Λαβωμένος Ίαμβος» του Χρίστου Λιάπη, Ψυχιάτρου, Διδάκτορος του Παν/μιου Αθηνών, Προέδρου του ΔΣ του ΚΕΘΕΑ και μέλους της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας, η οποία κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Ιωλκός τον Δεκέμβριο, φιλοξένησε η εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» δημοσιεύοντας, πρόσφατα, λογοτεχνική κριτική από τον Αποστόλη Βέκιο, υπό τον τίτλο: «Ο μυστικός τύμβος του Οιδίποδα».
«Ο μυστικός τύμβος του Οιδίποδα»
Γιατί να είναι “λαβωμένος ο ίαμβος” αυτής της ποιητικής συλλογής όπως θέλει ο Χρίστος Χ. Λιάπης (εκδόσεις Ιωλκός 2022); Ίσως επειδή ο τελευταίος γνωρίζει ότι “πάντοτε ο στίχος κυνηγά το μέτρο του” (σελ. 11) και ο χρόνος φθονεί τις ραψωδίες των ποιητών. Ίσως και επειδή, ως γιατρός -ο 43χρονος συγγραφέας είναι ψυχίατρος στην Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική του Γενικού Ογκολογικού Νοσοκομείου Κηφισιάς-, γνωρίζει επίσης ότι ο θάνατος της μνήμης ορίζεται ως “απόπτωση του επιθηλίου των αναμνήσεων” (σελ 11).
Στην πρώτη ποιητική συλλογή του οι έρωτες των μυθολογικών ηρωίδων αποκτούν τολμηρές μεταφορές σε μια ανασύσταση των κατά τα άλλα πασίγνωστων μύθων:
Από τα χρόνια τα παλιά ως τώρα
οι Έρωτες Αργοσαλπάρουν κυνηγώντας
στιγμές […]
Μα σαν ανακαλύψουν πως κουβαλούν
στο πλοίο τους τη Μήδεια Συνήθεια,
κοιτάζουν στον ορίζοντα και βλέπουν,
αστροσφαγμένα σύννεφα τα τέκνα των ονείρων,
σπασμένο ραχοκόκαλο το μεσιανό κατάρτι.
(“Μήδεια και Αριάδνη”)
Άλλοτε πάλι, διάσημα πρόσωπα αποκτούν νέα ποιητική φωνή αναδεικνύοντας την πανουργία -και την ειρωνία- της Ιστορίας. Όπως η Κλεοπάτρα που αναφέρεται στον λιπόψυχο Αντώνιο:
Σαν τί κοιτάς απ’ τον εξώστη, τώρα, ηγέτη μου;
Πολλά ειν’ τα έπη μου,
μα πάει ο στρατός.
Πάει ο στρατός που σ’ άκουγε, σε τίμαγε,
σε μάχη κίναγε, τραβούσε εμπρός.
Στα 20 ποιήματα που περιλαμβάνει η συλλογή το κεντρικοευρωπαϊκό δίπολο του έρωτα και του θανάτου έχει την τιμητική του (με αυτές τις λέξεις ξεκινάει ο “Έρωτας μεσολαβητής”) μαζί με την απώλεια της μνήμης που επιφέρει το ορμητικό πέρασμα του χρόνου.
Η δεξαμενή από την οποία ανασύρει τους στίχους του ο Λιάπης είναι ενίοτε το ελυτικό ή σεφερικό απόθεμα, αναμνήσεις από τα σχήματα του δημοτικού τραγουδιού και η τολμηρότητα του μοντερνισμού σε πολλές εκφάνσεις του.
Οι αναφορές, εκτός από την αρχαία ελληνική τραγωδία φτάνουν ως το Βυζάντιο και τον Σαιξπηρ. Από τον τελευταίο προέρχονται, για παράδειγμα, το “ανθισμένο φόρεμα της Οφηλίας” (αναφορά βέβαια και στον πίνακα του John Everett Millais), “o λαιμός της Δυσδαιμόνας” (“Κύπρος”), αλλά και ο “κρυφός αμλετισμός” ηθοποιών και ποιητών, που αντιλαμβάνονται ότι “κόρη του χρόνου η λησμονιά και αποπαίδι η μνήμη” (“Οι ίριδες του χρόνου”).
Από μια παράσταση σε αγγείο, εξάλλου, στήνεται ο “Οιδίποδος τάφος” Α’ και Β’.
Η γη ζηλόφθονος,
κρατεί καλά κρυμμένο
το μυστικό μνήμα του Οιδίποδα.
Άτοπος τάφος και θρήνος ανεστίαστος,
μόνο μία επιγραφή σ’ ένα αγγείο.
Κι ο χρόνος, τυφλός λαμνοκόπος των στιγμών,
με τους ποταμούς του έρωτα πάντοτε, φιλόξενους
για το ανθισμένο φουστάνι της Οφηλίας,
μα όχι και για εκείνο της Ιζόλδης,
ούτε για τη χλαμύδα της Αντιγόνης,
που αυτές ο Έρωτας τις κέρασε φαρμάκι στεριανό[…]
