«Υπάρχουν τρεις αρχές στην ανθρώπινη ύπαρξη. Η αρχή της σκέψης, η αρχή της ομιλίας και η αρχή της πράξης. Κάθε σύγκρουση ανάμεσα σ’ εμένα και στον συνάνθρωπό μου προέρχεται από το ότι δεν λέω αυτό που εννοώ και δεν κάνω αυτό που λέω» (Martin Buber).
Ηλία Γιαννακόπουλου
Φιλολόγου
Σε εποχές που ευνοούν το “Προσωπείο” και αντιμάχονται το “Πρόσωπο”, σε κοινωνίες που τρέφονται με την εικόνα του κίβδηλου και φοβούνται την αυθεντικότητα και σε συμπεριφορές που ο σύγχρονος άνθρωπος αδυνατεί να βρει την ισορροπία ανάμεσα σε αυτό που υπηρετεί το Εγώ του και το σεβασμό του “Άλλου”- του συνανθρώπου του, όλοι μας αναζητούμε την αρμονία ανάμεσα στις Σκέψεις και τις Πράξεις μας.
Εν τω μεταξύ πλεονάζουν οι προτροπές και οι συνταγές για τον τρόπο με τον οποίο ως άτομα θα πρέπει να σκεφτόμαστε και να πράττουμε. Ζητούμενο εδώ και αιώνες είναι η εύρεση και η διατύπωση ενός κώδικα ανθρώπινης συμπεριφοράς και μιας γενικότερης βιοθεωρίας που θα αναδείκνυε την ιδιαιτερότητά μας αλλά ταυτόχρονα θα βοηθούσε και την κοινωνική μας συμβίωση.
Δεν λείπουν, όμως, κι εκείνες οι συμβουλές-προτροπές που στοχεύουν στη διαμόρφωση και έκφραση-εκδήλωση μιας συμπεριφοράς που προστατεύει το άτομο τόσο από κάποια αρνητικά του συναισθήματα όσο κι από τις πράξεις-συμπεριφορά των άλλων συνανθρώπων μας. Όλα αυτά είναι κατορθωτά στο βαθμό που το άτομο έχει αναχθεί σε ένα υψηλό επίπεδο αυτογνωσίας και αυτοελέγχου.
Πολλοί είναι αυτοί, επίσης, που μιλούν για μία sui generis “κατηγορική προσταγή” που είναι αναγκαία τόσο για την κατάκτηση της εσωτερικής μας ισορροπίας όσο και της πραγμάτωσης της κοινωνικής ευρυθμίας. Για τους ειδικούς το πρώτο είναι η προϋπόθεση της ευτυχίας, ενώ το δεύτερο της ομαλής εξέλιξης-προόδου μιας κοινωνίας.
Όλα τα παραπάνω κατακλύζουν ως προβληματισμός τις σχετικές σελίδες των κοινωνικών δικτύων που αρέσκονται να καλλιεργούν την επιθυμία-αγωνία των ανθρώπων για μία “επανεκκίνηση της ζωής” τους παραμονές ή αρχές κάθε νέας χρονιάς.
Βέβαια, πολλοί είναι αυτοί που ονειρεύονται ή σχεδιάζουν την επανεκκίνηση της ζωής τους, αλλά πολλοί είναι κι αυτοί που στην αναβλητικότητά τους φωλιάζει ο φόβος του καινούργιου και του άγνωστου.
“Ένα καινούργιο βήμα, μία καινούργια λέξη είναι αυτό που οι άνθρωποι φοβούνται” ( Ντοστογιέφσκι, «’Εγκλημα και Τιμωρία»)
Πιστός κι εγώ στο “έθιμο” αυτό καταθέτω κάποιες σκέψεις-συνταγές για αυτήν την αναγκαία επανεκκίνηση της ζωής μας.
Α. “Δείξε όπως είσαι…”
“Στην αγάπη, να είσαι σαν τον ήλιο. / Στη φιλία και στην αδελφότητα να είσαι σαν το τρεχούμενο νερό,/ Στην κάλυψη των σφαλμάτων, να είσαι σαν τη νύχτα. / Στη μετριοφροσύνη, να είσαι σαν τη γη./ Στην οργή, να είσαι σαν τον νεκρό. / Ό,τι και να είσαι, Ή δείξε όπως είσαι / ή να είσαι όπως δείχνεις”(Το παρόν αποδίδεται στον Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή).
Β. “Να είσαι…”
“Σε όσου αγαπάς να είσαι τόσο ελαφρύς / όσο μία πεταλούδα πάνω σε ένα φύλλο δέντρου. / Σε όσους σε αδικούν να είσαι τόσο βαρύς όσο / ένας ελέφαντας όταν πατά ένα μυρμήγκι./ Σε όσους σε επαινούν να είσαι τόσο άπιστος / όσο ο Θωμάς στο γεγονός της ανάστασης του Χριστού. / Σε όσους σε κατηγορούν να είσαι αγέρωχος / όπως ένας πλάτανος στην ορμή μιας σταγόνας βροχής./ Σε όσους σε αμφισβητούν και σε εμποδίζουν να πας μακρύτερα και ψηλότερα / να θυμάσαι πάντα τη συμβουλή του Ντοστογιέφσκι πως ”Δεν θα φτάσεις ποτέ στον προορισμό σου αν σταματάς και ρίχνεις πέτρες σε κάθε σκυλί που γαβγίζει” / Όταν πράττεις κάτι, σκέψου πρώτα το χειρότερο / που μπορεί να σου προκύψει. / Όταν σκέφτεσαι κάτι, μελέτησε ποιους θα ενοχλήσεις / Όταν αρέσκεσαι ή αρκείσαι μόνον στην καταγγελία / πρόσεξε μήπως αυτό είναι ο φόβος σου μπροστά στην ανάληψη ευθύνης να κυβερνήσεις” (Η.Γ)
Γ. Επιλογές
1.«Μπορεί να μην ελέγχεις όλα τα γεγονότα που σου συμβαίνουν, αλλά μπορείς να αποφασίσεις να μη μειώνουν. Προσπάθησε να είσαι ένα ουράνιο τόξο στο σύννεφο κάποιου. Αν δεν μπορείς να κάνεις μία αλλαγή, άλλαξε τον τρόπο που σκέφτεσαι. Μπορεί να βρεις μία νέα λύση” (Maya Angelou «Γράμμα στην Κόρη μου»).
- “Το πρόβλημα με τους περισσότερους ανθρώπους είναι ότι σκέφτονται περισσότερο με τις ελπίδες, τους φόβους και τις επιθυμίες τους παρά με το μυαλό τους”( Γουίλ Ντυράν).
3.«Με τη δύναμη της θέλησης ο άνθρωπος αλλάζει τον εαυτό του. Με τη δύναμη της αγάπης αλλάζει τους άλλους Με τη δύναμη της σκέψης αλλάζει τον κόσμο»(Ταγκόρ).
- «Το επαναστατικό στις μέρες μας δεν είναι να καταγγείλουμε κάποιους άλλους, κάποιες κυβερνήσεις, κάποιες κοινωνίες, κάποιους πολιτισμούς… Επαναστατικό είναι να πάρουμε την ευθύνη ο καθένας μας να ζήσει δημιουργικά…” (Δημήτρης Καραγιάννης, Ψυχίατρος, απόσπασμα από τη συνέντευξή του στο Huffpost, 22/12/2024).
Στην απόφασή μας και στην προσπάθειά μας για μία επανεκκίνηση ζωής και για μία αλλαγή πορείας σημαντικό είναι να επιλέξουμε τους απάτητους δρόμους και όχι εκείνους που οι άλλοι χάραξαν και περπάτησαν. Προτιμότερο είναι να κινδυνεύσουμε ή και να κάνουμε λάθος επιλογή δρόμου παρά να βαδίζουμε το δρόμο κάποιου άλλου.
Στα βήματά μας στο δικό μας δρόμο ας έχουμε ως συνοδοιπόρο τα λόγια του Ντοστογιέφσκι από το «Έγκλημα και Τιμωρία»:
“Καλύτερα να πηγαίνεις λάθος στον δρόμο σου παρά σωστά στον δρόμο κάποιου άλλου”.
ΠΗΓΗ: Blog, “ΙΔΕΟπολις”, Ηλία Γιαννακόπουλου
Ακολουθήστε το tameteora.gr στο Google News!
